• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 5 خرداد 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی شهر سازمان فضایی شهر

آبادان شهر نوترکیب بر مبنای مقتضیات صنعت نفت

غزال مسافرزاده توسط غزال مسافرزاده
جمعه 31 مرداد 1399
در سازمان فضایی شهر, شهر
A A
0

یکی از پرسش ­های بنیادین در میان طراحان و برنامه ­ریزان شهری پاسخ به این سوال است که شکل شهر چیست؟ و هنگامی که صحبت از  یک شهر می ­شود دقیقا کدام اجزا و عناصر در شکل آن مد نظر می ­­باشد؟. در این بین، به نظر می آید که «ساختار شهر» به عنوان یکی از مهمترین مفاهیم در چگونگی شکل ­گیری شهرها از اهمیت ویژه ­ای در ادبیات شهرسازی برخوردار است و تبیین مفاهیم «ساختار» توانسته است در شکل شناسی شهرها اقدامی مهم به شمار آید. لذا، این نگارش سعی بر آن دارد که تاثیر صنعت را بر ساختار فضایی وکالبدی شهر نفتی آبادان که از اولین شهرهای نوترکیب در اوایل قرن بیستم می ­باشد مورد ارزیابی قرار دهد. شهری که توانست به واسطه­ صنعت و تکنولوژی به ساختاری متفاوت نسبت به ساختار شهرهای غیرصنعتی همجوار خود دست یابد و تحت تاثیر طراحی شهرسازان فرنگی، شکلی مدرن و نو در ترکیب بین اجزا شهر به خود گیرد.

آبادان شهر نوترکیب بر مبنای مقتضیات صنعت نفت
تصویر 1: اوزاليد پيشنهادي پالايشگاه آبادان

با توجه به تعاریف، اگر ساختار شهر را حاصل همنشینی اجزای عینی آن به مانند حصار، بازار و… محلات در راستای دستیابی به مفاهیم ذهنی به مانند مرکزیت، سلسله مراتب، خوانایی و… بدانیم، در ساختار شهر صنعتی آبادان با دو پدیده عینی مواجه­ایم. نخست: عناصر صنعتی به مانند پالایشگاه با طول عمر زیاد (دیرپا) که عاملی مهم در شکل ­گیری کلیت شهر به حساب می ­آیند و دوم: عناصر غیرصنعتی به مانند محله ­ها، بلوکها، خانه­ ها و شریان ­هایی برای فعالیت ­های روزانه با طول عمر کوتاه ­تر که توان بازنگری و تغییر را دارند. در سال­ های نخست برنامه ­ریزی شهری آبادان، عنصر پالایشگاه و ملحقات صنعتی آن به مانند تانکرها، مخازن و لوله­ ها تاثیر عمده در ساختار شهر آبادان داشته ­اند. به طوری که پالایشگاه توانست با مرکزیت خود، سه شاخص اصلی در استخوان­ بندی شهر ایجاد نماید که این سه شاخصه مبنای شکل ­گیری ساختار شهر آبادان را تشکیل داده است.

شاخص اول با ویژگی «هندسی»، پالایشگاه به عنوان یک ابر سازه با همیاری لوله ­ها و خطوط انتقال، تولید کننده­ یک ساختار خطی قابل گسترش در اطراف خود شدند. لوله­ها، به عنوان شاهرگ مهم در انتقال صنعت نفت به پالایشگاه، نقشی تاثیرگذار در شکل ­گیری گذرها و مسیرهای ارتباطی داشتند و توانستند در هندسه­ شهر که شامل ابعاد، اندازه و مکانیابی محلات مسکونی می ­باشد عاملی مهم به حساب آیند. شاخص دوم با ویژگی «موضوعی» در ساختار شهر صنعتی مورد ارزیابی قرار می گیرد. در شهرهای صنعتی، سیاست بر موضوعاتی چون اقتصاد و فرهنگ تاثیرگذار بوده و در هم­ افزایی عناصر شهری در ابتدا نگاهی حکومتی و دستوری داشته است که می ­توان از آن به عنوان یک ساختار برونزا نیز یاد کرد.

بیشتر بخوانید

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

آبادان شهر نوترکیب بر مبنای مقتضیات صنعت نفت
تصویر 2: قشه آبادان در سال ١٩٢٨

چنانچه به نظر می رسد ساختارشهرهای غیرصنعتی، ساختاری درونزا است و اقتصاد در همنشینی با عناصر شهری عامل مهم به شمار می­ آید که در روند شکل ­گیری شهر بر مسائل فرهنگی و سیاسی شهروندان اثرگذار است. شاخص سوم ویژگی «تفکیک کالبدی» عناصر است. نظام طراحی شهر آبادان، نظامی است سلسله مراتبی که از شکل ­گیری محلات مسکونی و مکان­های تفریحی، رفاهی، درمانی و آموزشی بر اساس مسائل شغلی، قومی و نژادی شکل گرفته و این وجه تمایز در مجاورت عناصر کالبدی و عملکردی شهر آبادان باعث ساختاری بسیار متفاوت شده است.

این ویژگی­ ها نشان می دهد نقش پالایشگاه و عناصر صنعتی در مرکزیت داشتن ساختار شهر به مثابه واحدهای سازنده در ارتباط متقابل و تعامل با سایر عناصر شهر قرار گرفته و در ترکیب اجزا و روابط بین آنها در متن یک شهر تنیده شده ­اند. حال آنکه در سایر شهرهای نفتی خوزستان به مانند اهواز، ماهشهر و… محلات و شهرک­­ های نفتی به عنوان عنصری مستقل جدای از صنعت، مکانیابی شده و در ترکیب با ساختار شهر به مانند لکه ­ای ناهمگون می ­باشند. لذا در شکل شهر آبادان، عنصر صنعت، تعیین کننده­ ساختار شهر می ­باشد و مقتضیات صنعت مسبب همنشینی اجزا و شکل­ گیری ساختار فضایی کالبدی منسجم شهر شده است.

برچسب ها: شهر صنعتی آبادانشهر نوترکیبشهرسازی فرنگی
نوشته قبلی

مسکن مهر شکست خورده یا مقبول؟

نوشته‌ی بعدی

مدیریت حمل و نقل عمومی در بحران کرونا

غزال مسافرزاده

غزال مسافرزاده

پژوهشگر دکتری منظر، لابراتوار دکتری پژوهشکده نظر

مطالب مرتبط - Related Post

جایگاه نظام بهره برداری در طرح های معماری و شهرسازی

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

پنج‌شنبه 29 اردیبهشت 1401
تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظورحل صورت مساله بحران مسکن

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

چهارشنبه 28 اردیبهشت 1401

هسته امن، پدافند غیرعامل، همسو یا خلاف جهت؟

پاویون، پاویون که می گفتند این است؟

مدیریت شهری کمتر هوشمند و انزوای شهروندان در اداره شهر

بررسی ابعاد مشارکت شهروندان در اجرای سند کاهش خطرپذیری تهران

نوشته‌ی بعدی
مدیریت حمل و نقل عمومی در بحران کرونا

مدیریت حمل و نقل عمومی در بحران کرونا

محله قرن بیست و یکم؛ کاربری‌ها چگونه‌اند؟

محله قرن بیست و یکم؛ کاربری ها چگونه اند؟

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401
چرا ما کارناوال نداریم؟!

چرا ما کارناوال نداریم؟!

جمعه 30 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم