• آرشیو
  • نویسندگان
دوشنبه 10 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی هنر هنر معاصر

نقدی بر ادعای مطلوبیت بی ‌ریختی در آثار هنر و معماری معاصر

محمدرضا فروزنده نویسنده: محمدرضا فروزنده
جمعه 28 شهریور 1399
در هنر معاصر, هنر
A A
0

چندی پیش و در پی انتشار تصاویری از پروژه «مجموعۀ مسکونی آوا-فرزین» در فضای مجازی توسط معمار آن، جناب آقای رضا دانشمیر، معمار سرشناس و خالق آثاری چون، سینمای پردیس ملت، مسجد ولیعصر، برج جام و …، ایشان در پاسخ به ادعای فردی که اثر را بی ‌ریخت (منظور نازیبا) خوانده بود؛ بیان می ‌دارند که «بی ‌ریخت خوب است». در واقع آقای دانشمیر تلاش داشتند تا بگویند اثری که ریخت ندارد خوب است نه آن که اثری که زیبا نیست. این پاسخ به مثابه بیانیه نه تنها مرتبط با معماری که مرتبط با پارادایم هنری و زیبایی ‌شناسی که رویکرد اساسی آثارِ تتمۀ به اصطلاح طلایه‌ داران کنونی معماری معاصر ایران (بخوانید صاحبان بازار معماری) نیز به حساب می ‌آید، بهانه‌ ای شد تا بار دیگر مفهوم ریخت را مورد پرسش قرار دهیم. پرسش ‌هایی چون، ریخت چیست؟ آیا اثر معماری (یا هنری) اساسا ضروری است که ریخت داشته باشد؟ آیا ریخت از آن دسته مفاهیمی است که امروزه زمان آن رسیده است که پیش‌ فرض بودگی آن انکار کرد؟

واژۀ «ریخت» در لغت‌ نامه‌ ها، هیأت، هیکل، قیافه، اندام، قواره و … معنا شده است؛ هرچند امروزه واژۀ متضاد آن یعنی‌ «بی‌ ریخت»، در مواقعی استفاده می ‌شود که حمل بر نا‌زیبا بودن یک پدیده تعبیر می ‌شود و به نظر می ‌رسد از منظر افراد؛ پدیده‌ ای که فاقد ریخت است نازیبا نیز هست. به تاریخ هنر و معماری که نظر ‌کنیم، از رعایت تناسبات و قوارۀ یونانی‌ ها، پیمون ‌های معماری ایرانی، مرد ویتروین ویتروویوس و … تا اهمیت «ترکیب ‌بندی» در تمامی هنر‌ها از رنسانس تا دوران مدرنیستی، بیان ‌گر این است که اثر واجد «ریخت»، از اساسی‌ ترین دغدغه های هنرمندان به حساب می ‌آمده است.

بیشتر بخوانید - Read More

خلاقیت، واژه ای مهجور در معماری شهر-بندر

مادی های اصفهان و مدیریت بحران

ادعای امکان مطلوبیت بی‌ ریختی به شکلی گسترده را شاید بتوان مقارن با ظهور پست مدرنیسم و در پی آن مکتب فکری واسازی (Deconstruction)، دانست. این به هیچ عنوان بدان معنی نیست که تا بدان موقع هیچ هنرمندی، به تغییر پارادایم ‌ها و پیش ‌فرض ‌های شمایلی و فرمال مبادرت نورزیده است. به عنوان مثال «یوهان سباستین باخ»، نوازنده و آهنگساز اواخر قرن 17 و اوایل قرن 18ام، در قلۀ دورۀ باروک و بلوغ موسیقی رنسانسی تصمیم می ‌گیرد که به عنوان نخستین فرد، از گام‌ های رایج «دیاتونیک» که پیش از او و به مدت چندین قرن، شاکلۀ اصلی موسیقی کلاسیک را تشکیل می ‌داد خروج کرده و از گام‌ های «کروماتیک»، مدد گیرد. با وجود این عاریت نو، هیچ کس مدعی نیست که موسیقی باخ ریخت ندارد. بعید می ‌دانم خود او هم در جایگاه خالق اثر، منکر پدیدۀ تاریخی ریخت بوده باشد. موسیقی او با وجود این تغییر آوانگارد، همچنان واجد ریتم، فضاسازی و ترکیب ‌بندی غنی است و او در آن برهۀ تاریخی تصمیم می ‌گیرد تا از تمامی اندام ‌های فرمال مذکور لیکن با واریاسون (نه تغییر ساختار) نو، صیانت کند. با این وجود حتی مکتب دیکانس هم، منکر ساختار و ریخت نیست. به قول دریدا، «دیکانستراکشن (واسازی)، طبیعی نشان ندادن چیزی است که طبیعی نیست». این تعریف از آغازگر این مکتب فکری، به ما گوش ‌زد می‌ کند باید منکر چیزی‌ بود که در پیکرۀ تاریخی و تا به حال طبیعی بوده و حالا با پرسش‌ گری مجدد از ماهیت آن، می ‌توان دانست که اکنون دیگر طبیعی به نظر نمی ‌رسد. همین تعبیر غلط تا به آن‌جا می ‌رود که کماکان ما در نوشتارها با ترجمۀ ناصحیح «ساختار شکنی» رو ‌به ‌رو هستیم و چه بسا که محصولات این تفسیر غلط همچنان در جریان است.

نقدی بر ادعای مطلوبیت «بی ‌ریختی» در آثار هنر و معماری معاصر
تصویر 1: تابلوی زن گریان پیکاسو، ریختی نو و واجد ترکیب ‌بندی، غنای رنگی و …

سبک ‌های نقاشی چون امپرسیونیسم، اکسپرسیونیسم، کوبیسم و … نیز دیگر مثال‌ هایی هستند که نشان می‌ دهند پیشروان آن با وجود تغییر فرماسیون مدیوم، ضمن پایبندی به ترکیب بندی، قواره و تناسبات مطلوب، تلاش دارند جنبه های دیگری از هستی را عرضه کنند. امپرسیونیسم تلاش دارد تا اهمیت واریاسون های نور را به نمایش بگذارد و در رادیکال‌ ترین این سبک ها، حتی کوبیسم نیز واجد ریخت است.

بنابراین می توان گفت:

  • هنرمند می تواند پیش فرض های ریختی را کنار بگذارد و ریختی نو عرضه کند اما اساسا نمی تواند منکر ریخت باشد.
  • ریخت نو باید مبتنی بر اعتبارات ثانوی و نو و عرضه کننده جنبه های دیگر هستی باشد در حالی که انکار ریخت به نیستی می گراید تا ظهور و وجود.
  • ریخت، پدیده ای تاریخی است و انکار آن انکار تاریخ است نه توسعۀ و به جلو راندن آن.
  • فارغ از انکار ریخت، میزان تصرف در ریخت نیز واجد حدود معینی است که پایداری و سرنوشت بقای اثر را مبتنی بر تاریخ و هنجارها تعیین خواهد کرد.
  • طرح مفهوم سلیقه و یا انکار عناصر ساختاری به جای بررسی فنی مبتنی بر اندام‌ های تاریخی و ماهوی اثر باب دیالوگ و نقد را می بنند و امکان پیشروی در هنر را از بین می برد.
برچسب ها: ریختفرممعماریهنر
نوشته قبلی

قنات ها، رگهای گمشده شهر تهران

نوشته بعدی

حلقه مفقوده سودآوری رویدادها در گردشگری ایران

محمدرضا فروزنده

محمدرضا فروزنده

پژوهشگر دکتری معماری منظر دانشگاه تهران

مطالب مرتبط - Related Post

خلاقیت واژه ای مهجور در معماری محل تلاقی شهر با بندر

خلاقیت، واژه ای مهجور در معماری شهر-بندر

پنج‌شنبه 27 مرداد 1401
مادی های اصفهان زیرساختی قدرتمند در مدیریت سیل و بارش های فصلی

مادی های اصفهان و مدیریت بحران

سه‌شنبه 25 مرداد 1401

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

نسبت مینیاتور معماری و واقعیت

نبرد عقل و جهل

نوشته بعدی
حلقه مفقوده سودآوری رویدادها در گردشگری ایران

حلقه مفقوده سودآوری رویدادها در گردشگری ایران

شهرداری تمام شیشه ای، ولی با شیشه دودی

شهرداری تمام شیشه ای، ولی با شیشه دودی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • پربازدیدترین
  • پربحث ترین
  • آخرین مطالب
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

7
زنان نامرئی و منظر شهری

زنان نامرئی و منظر شهری

3
زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

3
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

یکشنبه 1 آبان 1401
تأثیر روند رشد و توسعه بر ساختار شبکه اکولوژیکی شهری تهران

تأثیر روند توسعه بر ساختار شبکه اکولوژیکی شهری تهران

جمعه 29 مهر 1401
حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

چهارشنبه 27 مهر 1401
راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم