مسابقه، میدانی برای رقابت سالم میان طراحان معماری و شهرسازی و رشته های وابسته است. فضایی برای ایجاد شور و نشاط علمی، بروز خلاقیت، جولان ایده های نو و انتخاب طرح برتر، طرحی که جامع نگر باشد. طرحی که در قیاس شرکت کرده و بازگو کننده مفاهیم و ایده های برتر است.
اگرچه به نظر می رسد حال و هوای مسابقات امروز متفاوت است. نقش سلیقه پررنگ و گاهی نیز با غرض ورزی همراه است. غرض ورزی که گاهی می تواند برای نسل جوان معمار و شهرساز خطرناک باشد. تیر غرض ورزی که ذهن جوان ترها را نشان گرفته است. جوان تر‌هایی که نگاه جستجوگرشان در پی خروجی مورد قبول هیات داوران همین مسابقات است. دوره معضل انتخاب ناشایسته طرح های برتر، غرض ورزی و لابی گری نیز ظاهرا گذشته و امروز سر و کله تعریف غلط مسابقات پیدا شده است. مسابقاتی تشریفاتی، با دلیل اما بی هدف که رویه ای جز تظاهر ندارند. مسابقاتی که با اهداف سیاسی برای معرفی اقدامات به ظاهر دلسوزانه گروهی از مدیران تعریف شده اند. مسابقاتی که در اصل بهانه تبلیغ عوامل برگزارکننده است. مسابقاتی که دنباله‌رو تشریفات غلط و لابی گری‌های گذشته است. مسابقاتی که گاهی کمترین ارتباط با بستر خود دارند. مسابقاتی که توجیه غلطی برای اجرایی شدن برخی طرح ها بدون تنها یک خط مطالعه امکان سنجی هستند.
خطر تعریف این نوع مسابقات به ویژه در عرصه های شهری دو چندان خواهد بود. البته که برگزاری مسابقات در چارچوبی صحیح می تواند ایده‌های برتر و فکرهای نو را جمع آوری کرده و به آن سامان دهد. هرچند همین امر نیز نیازمند اتاق فکری قوی و ساعت ها بحث و تفکر پس از ارائه این ایده های خام و اولیه خواهد بود. مطابق ماده 13 ضوابط آیین نامه جامع برگزاری مسابقات طراحی معماری و شهرسازی، مصوب جلسه 513 مورخ بیستم اسفند 1381 شورای عالی انقلاب فرهنگی، هر مسابقه باید دارای برنامه ای مکتوب، جامع، موجز و گویا باشد.
در برنامه، خواسته ها و نیازهای برگزار کننده، از جمله نوع مسابقه، موضوع طرح، هدف مسابقه، برنامه محتوایی و کالبدی، برنامه زمانی، جوایز و مانند اینها متناسب با نوع مسابقه و به شرحی که خواهد آمد، تعیین و معرفی می شود. البته طرح موضوع، هدف و برنامه محتوایی مسابقات به ویژه در حوزه شهر، نیازمند تأمل و مشاوره بیشتر و بررسی همه جانبه ابعاد موضوع است و به نظر مغفول مانده است. از طرف دیگر بدون شک داوری یکی دو ساعته و تشریفاتی هیج زمان قادر نخواهد بود به این نیاز جدی پاسخ دهد.
همچنین مسابقه ممکن است به عرصه رقابت در هنرنمایی ظاهری بدل گردد و داوران و شرکت کنندگان از کارایی و وجوه اقتصادی طرح، سادگی و سلامت آن غفلت کنند. در نتیجه، کارفرما که احتمالا با قراردادی عادی می توانست به طرحی معقول برسد، ممکن است با مجموعه ای از طرح های به ظاهر زیبا اما فاقد کارآیی و بهره وری مواجه گردد. از مضرات مسابقه برای عموم نیز، بیشتر مسابقاتی که برگزار می شود فاقد مدیریت مدبرانه و قوی باشد، هم هزینه اضافی برگزاری مسابقات در نهایت هزینه های جامعه را افزایش می دهد و هم ناکامی مسابقات در نیل به نتیجه مناسب بر نابسامانی وضع معماری و شهرسازی جامعه می افزاید.
تجربه برگزاری مسابقات شهرسازی در شهرهای متفاوت ایران نیز بازگو کننده تجربیات متفاوتی است. در تازه ترین برنامه ریزی های صورت گرفته جهت برگزاری مسابقه ای با هدف اخذ تصمیمی مهم برای یکی از مهمترین کریدورهای طبیعی شهر شیراز – رودخانه خشک شیراز- خواسته رقابت؛ طراحی و تعریف پل پیاده زندگی است. هرچند تحقیقات میدانی و بررسی طرح های پیشین ارائه شده مرتبط با بستر طرح، حاکی از به سرانجام نرسیدن طرح های متعددی در عین تعریف این طرح جدید است. اما امید است که طرح منتخب بتواند فضای شهر را هرچه بهتر از پیش برای حضور شهروندان مهیا نماید. نه آن‌که برخورد سلیقه ای به ویژه از سوی عوامل برگزار کننده و هیات داوران، تنها سازه ای سلیقه ای و سنگین را بر خط آسمان باغ شهر شیراز تحمیل نماید. به ویژه که بستر طراحی مورد نظر، از نقاط شاخص طبیعی و موثر شهر شیراز به حساب می آید.
