نادیده گرفتن اکولوژی منظر به عنوان رویکردی کل نگر در توسعه شهر اهواز، چگونه منجر به آب گرفتگی وسیع معابر در ۲ سال اخیر گردیده است؟

برای پاسخ به این سوال باید به این موضوع پرداخت که اساسا اکولوژی منظر رویکردی در جهت شناخت چگونگی و فرآیند مداخلات انسانی در طبیعت جهت تامین نیازهای فرد است. مادامی که این رویکرد مورد غفلت واقع می شود، سیستم های طبیعی موجود در بستر از بین رفته و محیط به ناسازگاری با مصنوعاتی چون شهر بر می خیزد.

با بررسی بستر طبیعی شهر اهواز چند نکته حائز اهمیت نمایان می شود. نخست توپوگرافی مسطح شهر است. آب ناشی از بارندگی طی سالیان دراز در این منطقه به سوی حوضچه های طبیعی هدایت و به تدریج و در طول زمان نسبتا زیاد جذب خاک و یا تبخیر می شد. توسعه شهر و به تسخیر در آمدن حوضچه های طبیعی به وسیله ساختمان ها و مناطق مسکونی، جریان آب های سطحی را وارد خیابان ها کرده است. (تصویر ۱)

 مورد دوم نبود راهکار آلترناتیو جهت دفع آب های سطحی پس از مداخلات انسانی است. به طور طبیعی وظیفه  دفع آب های سطحی علاوه بر حوضچه ها بر عهده مسیل های طبیعی است. مسیل هایی که از نواحی حاشیه رودخانه، به رودخانه کارون ختم می شوند. توسعه اخیر شهری در شهر اهواز منجر به نابودی این مسیل ها شده و مجالی برای خروج آب فراهم نمی آید. شاید بتوان نمونه موفق طراحی مجدد مسیل ها را در محلات قدیمی تر مانند نیوساید که در دهه های ۲۰ و ۳۰ شمسی توسعه یافته است مشاهده نمود. توجه به بستر زمین در طراحی این مناطق موجب شده تا حجم زیاد بارندگی های اخیر به خوبی کنترل و به مسیر های طبیعی خود هدایت شوند.

اما آلترناتیوهای دیگری نیز وجود دارد که می تواند فقدان سیستم های طبیعی را تا حدی جبران نماید. از جمله این راهکارها که توسط جامعه معماران منظر آمریکا  (ASLA) در جهت کنترل و دفع هرزآب ها  ارائه شده است، می توان به بهره گیری از بام سبز، مصالح جاذب آب در پیاده روها و مهم تر از همه باغچه های باران اشاره کرد. این باغچه ها می توانند در شرایطی که حوضچه های طبیعی از بین رفته اند، به عنوان محل تجمیع و انتقال هرزآب ها به سفره های زیر زمینی مورد استفاده قرار گیرند.

آن چه باید پذیرفت این است که به وسیله مداخلات انسانی محیط زندگی انسان در حال تغییر است و اکولوژی منظر به عنوان یک تفکر و فلسفه از ارتباط انسان و محیط پیرامونش می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات، به خصوص آب گرفتگی معابر عمومی در شهرهای مسطحی مانند اهواز باشد.