پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

نادیده گرفتن عنصر لبه در منظر رودخانه کارون

چکیده: طراحی منظر حاشیه رودخانه می بایست منطبق بر اهداف سه گانه منظر یعنی اهداف عملکردی، زیبایی شناسانه و هویتی باشد و ماهیت وجودی رودخانه را نیز لحاظ کند.

ضعف مدیریتی چگونه موجب شده است تا ارتباط شهر و محیط در حاشیه رودخانه کارون به مخاطره بیفتد؟

حضور رودخانه های دائمی در شهر به آن روح و زندگی می بخشد و فرصت های بی نظیری را از تجربه های حسی و ذهنی به شهروندان عرضه می کند. عبور رودخانه کارون از میان شهر اهواز این امکان را فراهم آورده است که فصل مشترک لبه طبیعی و شهری به عنوان عنصری شاخص در برنامه ریزی های شهری در نظر گرفته شده و اهداف سه گانه منظر را محقق کند که متاسفانه با عدم برنامه ریزی مناسب این فرصت رو به نابودی است.

نادیده گرفتن عنصر لبه در منظر رودخانه کارون
تصویر 1: ساخت سیل بند های بتنی در لبه رودخانه کارون

رودخانه مانند هر عنصر طبیعی دیگر ویژگی های ذاتی خود را دارد. رودخانه در شهر لبه می سازد و این لبه در گذار زمان اتفاقاتی مانند طغیان، فرسایش و تغییر مسیر را در بستر طبیعی خود تجربه می کند. در واقع این لبه خط مقدم ارتباط میان طبیعت و شهر است. در رودخانه کارون این لبه به دلیل چند عامل در حال قربانی شدن است که از مهمترین آنها می توان به دلایل ذیل اشاره کرد:

نخست عدم آگاهی و مدیریت صحیح ویژگی های ذاتی روخانه است. افزایش بارندگی در دو سال اخیر موجب افزایش دبی آب به طور مقطعی می گردد. با افزایش دبی آب رودخانه به بستر  و حریم طبیعی خود برمی گردد که هم اکنون با دست درازی شهر خیابان کشی  و گاه در آن ساخت و ساز نیز انجام شده است. مورد دوم عدم شناخت خصوصیات لبه به عنوان عنصر شاخص شهری است. طراحی لبه شهری می بایست علاوه بر در نظر گرفتن الزامات طبیعی رودخانه در جهت اعتلای کیفیت زندگی شهروندان باشد. در حالی که هم اکنون لبه طبیعی باز هم توسط مسئولین شهری در حال تغییر بوده و صرفا اهداف عملکردی مانند ایجاد سیل بند در دستور کار قرار گرفته است. ( تصویر 1)

نادیده گرفتن عنصر لبه در منظر رودخانه کارون
تصویر 2: خیابان کشی در حریم طبیعی رودخانه کارون

باید توجه داشت که طراحی منظر حاشیه رودخانه می بایست منطبق بر اهداف سه گانه منظر یعنی اهداف عملکردی، زیبایی شناسانه و هویتی باشد و ماهیت وجودی رودخانه را نیز لحاظ کند. مسلما وظیفه مدیران شهری است تا رودخانه کارون و حاشیه آن  را به عنوان میراثی طبیعی در توسعه و اصلاحات شهری مورد توجه قرار داده و شهر و لبه های آن، خود را برای هماهنگی با رودخانه و نه تقابل با آن مهیا کنند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

محمد فرشیدی

محمد فرشیدی

پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
میزان مطالعه مطلب