پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

نقدی بر مصوبه شورای ترافیک تهران مبتنی بر اجرای شدن طرح خیابان کامل در ده معبر تهران

چکیده: اینکه یک معبر به مسیر دوچرخه تجهیز شود، یا پیاده راه در آن ساخته شود به تنهایی باعث خیابان کامل نامیدن آن معبر از لحاظ هویتی و عملکردی نمی شود.

به گفته معاونت حمل و نقل و ترافیک شهر تهران (هاشمی) «بر اساس نتایج مطالعات صورت گرفته از سوی معاونت مطالعات و برنامه ریزی، اجرای خیابان کامل در 10 معبر شهر تهران مصوب شد و در دستور کار قرار گرفت». ایشان اشاره داشت هدف از اجرای طرح خیابان کامل را استفاده از راه برای همه افراد جامعه اعم از پیاده، سواره، دوچرخه ‌سوار و… عنوان کرد و اظهار داشت: لازمه اجرای این طرح مناسب‌ سازی و ایمن‌سازی پیاده‌ روها، احداث و تجهیز مسیر دوچرخه و دسترسی آسان به سیستم کامل حمل ‌و نقل عمومی و کارآمد است که توجه ویژه در این طرح به موضوع انسان ‌محوری است. (خبرگزاری تسنیم، بازبینی شده در دی ماه 1399) با این توضیحات در کلام اجرای طرح معبر کامل طرح مناسب و کار آمدی است. اما سوالی که به ذهن می آید این است که چقدر این طرح احتمال موفقیت دارد؟ و چه چیزهایی باعث عدم موفقیت احتمالی در اجرای این طرح خواهد بود؟

نقدی بر مصوبه شورای ترافیک تهران مبتنی بر اجرای شدن طرح خیابان کامل در ده معبر تهران
تصویر 1: تصویری شماتیک از یک معبر کامل (https://blog.altaplanning.com)

در تجربه های پیشین که خیلی هم تجربه های موفقی نبودند ایده های پیاده راه سازی  نه پیاده مداری!!) در برخی خیابان ها و کوچه های تهران مانند کوچه مروی، پیاده راه 17 شهریور و … انجام شده است. در کوچه مروی با جدا شدن ترافیک سواره از پیاده نفوذ پذیری بافت رو به کاهش رفته است و حمل و نقل به منظور تامین کالاهای مورد نیاز مغازه ها توسط فرغان و چرخ انجام می شود. که علاوه بر مزاحمت برای عابر پیاده درپیاده راه باعث آشفتگی منظر خیابان می شود. پیاده راه 17 شهریور که عملکرد اصلی و هویت خود را از دست داده است. کسبه و ساکنین از وضعیت پیاده راه شدن این معبر ناراضی هستند حتی کسبه ادعای ورشکستی کرده اند.  چرا که  زمینه های زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی در طراحی و اجرای این پیاده راه منظور نشده است و به طور خلاصه  هیچ کدام از طرح هایی که برای این پیاده راه در نظر گرفته اند جامه عمل نپوشیده  است. این تجربیات نشان داد که تنها با عمل کالبدی در خیابان یا پیاده راه نمی توان باعث بهبود وضعیت عملکردی، هویتی، زیبایی شناختی آن شد. چرا که در این تجربه ها با کاهش نفوذ پذیری، نارضایتی استفاده کنندگان در فضا، از بین رفتن هویت عملکردی معبر ها روبرو بوده ایم. اینها مسایلی نیستند که به سادگی بتوان از آن عبور کرد به طور مثال کاهش نفوذ پذیری باعث ایجاد فاجعه در مواقع بحران می شود. مَخلَص کلام اینکه  زیبایی نام یک مصوبه و طمطراق آن باعث ایجاد موفقیت در اجرای مصوبه نمی شود.

در حقیقت انسان محوری مورد توجه این مصوبه نیاز به ایجاد ملزومات آن دارد. اینکه یک معبر به مسیر دوچرخه تجهیز شود، یا پیاده راه در آن ساخته شود به تنهایی باعث کامل بودن آن معبر از لحاظ هویتی و عملکردی نمی شود. بنابراین ضروری است قبل از اجرایی شدن این مصوبات تجربیات مشابه پیشین به دقت بازنگری شود . همچنین نیاز استفاده کنندگان از فضا در این معبر ها به دقت مورد بررسی قرار گیرد و به درستی تحلیل شود. البته اینکه تصمیم گیران و تصمیم سازان شهری در حال گذار از مرحله پیاده راه سازی صرف به ایجاد «معبر کامل» هستند، جای امیدواری دارد واین  نشان حرکت جامعه تخصصی به سوی پیشرفت است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

الهام نهاوندی

الهام نهاوندی

دکتری شهرسازی، پژوهشگر و نویسنده
میزان مطالعه مطلب