آیا بوستان ولایت که از آن به عنوان بزرگترین بوستان خاورمیانه نام می برند و در یکی از محلات جنوبی و پر جمعیت تهران با نیاز مبرم به فضای جمعی شهری واقع شده است، توانسته پاسخگوی نیاز مردم منطقه باشد؟
بوستان ولایت با وسعت 6 هکتار، بزرگترین بوستان خاورمیانه است که در منطقه 19 شهرداری تهران قرار گرفته است، این بوستان در محل سابق فرودگاه قلعه مرغی ساخته شده و در سال 1390 مورد بهره برداری قرار گرفته است و هدف از ساخت آن تقویت فضاهای فرهنگی وتربیتی، کم‌کردن فاصله امکانات رفاهی در جنوب و شمال شهر و ایجاد عدالت اجتماعی بوده است. طبق اظهارات شهرداری منطقه و مسیولین، در این پروژه تلاش گردیده تا با تامین امکانات و برگزاری رویدادهای متعدد برای تمام گروه‌های سنی به بوستانی بی رقیب در خاورمیانه تبدیل شود.
از مهمترین ویژگی های بارز پارک و بوستان های شهری وجه کارکردی آن در ابعاد اجتماعی به عنوان یک فضای جمعی است، به گونه که بتواند مشارکت های اجتماعی را در مقیاس محله تقویت نماید که خود عدالت اجتماعی و تقویت ابعاد فرهنگی-اجتماعی را در پی دارد. پارک به عنوان یکی از مهمترین فضاهای جمعی شهری، بستر و کالبدی فیزیکی برای حضور مردم و جامعه است تا افراد بتوانند در مشارکت ها، تعاملات و گردهمایی های اجتماعی و فرهنگی حضور یابند.
ماهیت وجودی پارک با زندگی روزانه مردم و فعالیت های جمعی و مشارکتی معنا می یابد. پارک ها این امکان را به مخاطب میدهند که بتواند به صورت خودخواسته و یا ناخودآگاه در میان فعالیت های روزانه خود، از فضای شلوغ و پرترافیک شهر فاصله گرفته و با حضور درفضای جمعی و تعاملات اجتماعی با سایرین، تجربه ای متمایز را کسب نماید؛ که نقش موثری در پایداری اجتماعی جامعه ایفا می نماید.
بوستان ولایت
منطقه 19 یکی از قدیمی ترین مناطق شهر تهران است که در گذشته دارای کاربری کوره های آجرپزی بوده و از دهه 50 با رشد شدید جمعیت این منطقه به واسطه ورود مهاجران از شهرهای دیگر و ساخت و ساز، به یکی از بافت های بسیار متراکم شهری با معماری ریزدانه تبدیل گردیده است که در دهه های اخیر این بافت همواره با مشکلات متعدد فرهنگی – اقتصادی و اجتماعی روبه رو بوده و وجود فضاهای جمعی شهری به عنوان یکی از نیازهای مبرم این محلات می باشد.
پروژه بوستان ولایت اگر چه مساحت قابل توجهی از منطقه را به خود اختصاص داده و توانسته به لحاظ کمی در افزایش سرانه فضای سبز منطقه ایفا نماید، و در زمان ساخت و اجرا نیز با یدک کشیدن عنوان «بزرگترین بوستان خاورمیانه» ویترین مناسبی برای نمایش فعالیت های صورت گرفته فراهم نماید، اما با گذشت 10 سال، نتوانسته به برنامه های ریزی های صورت گرفته در راستای ارتقای ابعاد فرهنگی و تربیتی و افزایش عدالت اجتماعی جامه عمل بپوشاند.
پیشنهاد «راه اندازی مرکز همگانی خرید و فروش خودرو در بوستان ولایت» توسط مدیر عامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر و موافقت شهردار منطقه 19 یکی از مصادیق بارز این امر است. بوستانی که قرار بوده است در ایفای نقش اجتماعی و فرهنگی در مقیاس نه تنها منطقه ای و استانی بلکه فراکشوری رقابت کند، نتوانسته است حتی مخاطبان و کاربران را در مقیاس محله به خود جذب نماید، تا آنجا که برای جبران این نقیصه و به منظور بهره بردای از مساحت بسیار بالای آن، کاربری ای کاملا متفاوت و خارج از مقیاس انسانی ( با الویت خودرو) مطرح گردیده است.
همانطور که در تصویر هوایی مشخص است پارک ولایت به علت وسعت بسیار زیاد و بدون کوچکترین تطبیق پذیری با بافت ریزدانه و فشرده منطقه، نتوانسته در بافت پیرامونی حل شود، گویی صرفا دیوارهای فرودگاه قدیمی موجود حذف شده و با اجرای فضای سبز در قسمت داخلی، فاز اجرایی پروژه بوستان ولایت به اتمام رسیده است.
مدیریت شهری غافل از اینکه زندگی روزانه در فضاهای شهری نقش اساسی در تقویت مشارکت اجتماعی و عدالت اجتماعی دارد و «حضور اجتماع و مردم» به عنوان رکن اصلی فضای جمعی شهری، مبتنی بر مقیاس بافت شهری است، کوشیده تا با اتخاذ مداخلات حداکثری و اجرای پروژه هایی که غالبا لقب«ترین» ها را بر دوش میکشد، راه حلی برای مشکلات موجود در منطقه 19 بیاید، که باشکست رو به رو گردیده است.
