نظرآنلاین: نقوش گیاهی مانند گل انار که در دورۀ ساسانی بر روی آثار مختلف اجرا شده اند، بعدها اساس نقوش گیاهی دوران اسلامی از صدر اسلام تا قرون ۸ و ۹ ه. ق. را تشکیل میدهند. هنر ساسانی که خود وامدار هنر هخامنشی و اشکانی است، در بخش تزیینات گیاهی و هندسی رشد و تنوع بسیار یافته است. از جمله نقشهای نمادین وکاربردی در هنر ایرانی میوه، گل و برگ اناراست. انار از قدیمیترین میوه های شناخته شده نزد بشر است که در آغاز عصر کشاورزی به صورت وحشی می‌روییده و از اولین میوه های کشت شده به دست بشر به شمار می آید.
شواهد باستانشناسی حاکی از وجود نقش انار بر روی سفالینه های هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد است. انار از مقدس ترین درختان است که جایگاه والای خود را تا امروز در میان ایرانیان حفظ کرده است. پُردانگی انار، نمایندۀ برکت و باروری و نمادی از آناهیتا، ایزد بانوی برکت و باروری است. سرخی رنگ انار و بخش بالای میوۀ انار با پرچمهای زرد و نارنجی به خورشید می ماند و در ارتباط با مهر – میترا بوده است.
انار در باور اساطیری و هنر ایران از پیش از تاریخ، مقامی والا و رسالتی رمزی و نمادین داشته است. نقش انار بر آثار هنری، حکایت از معانی عمیق زندگی از جمله، بیمرگی، فراوانی و برکت، باروری و حاصلخیزی دارد.
مسلمانان درخت انار، گل و میوۀ آن را مقدس میدانند، زیرا به وجود این درخت در باغهای عدن اشاره شده است. اما میوه ها و درختان دیگری چون انگور، انجیر، گلابی، سیب و زیتون نیز در باغهای بهشت نام برده شده، حال اینکه چرا میوه و گل انار در نقوش هنری و در شعر و ادبیات ایرانی جایگاهی ویژه و پُر تکرار دارد، طبق شواهد و مدارک موجود تاریخی و تصویری، به ایران باستان باز میگردد که تداوم آن را در دوران اسلامی شاهد هستیم.
انار در دین زرتشتی مقدس بوده و زرتشتیان از آن در مناسک دینی خود بهره میبردند. هم اکنون کردهای یارسان هم در مراسم مذهبی خود از این محصول استفاده میکنند.
در نقش برجسته‌ای از تخت جمشید (اکنون در موزۀ ایران باستان تهران) داریوش بزرگ یک گل انار یا دو غنچه در دست دارد. در نگاره ی معروف به بارعام شاهنشاه هخامنشی در تخت جمشید که به «نگارۀ خزانه» نیز معروف است، شاه هخامنشی در حال پذیرفتن نمایندگان همۀ سرزمین‌های تابع ایران بزرگ به حضور خویش است، در حالی که به نشانۀ صلح و دوستی، گُلی درشت را در دست دارد.
این نگاره که اکنون در ساختمان خزانه قرار دارد، نخست در مرکز نگارۀ بزرگ پلکان شرقی کاخ آپادانای تخت جمشید بوده است. کاخ آپادانا از قدیمیترین کاخ‌های تخت جمشید، که به فرمان داریوش بزرگ (522-486 پیش از میلاد) بنا شده و از آن برای برگزاری جشن‌ها و مراسم، از جمله پذیرش نمایندگان کشورهای وابسته به حضور شاهنشاه استفاده می‌شده است، مجموعۀ تخت جمشید، کاخ و اقامتگاه دائمی شاهان نبوده بلکه نیایشگاهی برای برگزاری آیینهای مهرگان و نوروز بوده است. برخی از پژوهشگران به پیروی از اشمیت، باستان‌شناس آلمانی، تصویر شاهنشاه هخامنشی در این نگاره را مربوط به داریوش بزرگ میدانند.
در این سنگ‌نگاره، گُلی را میبینیم درشت، با جام گل یا گلبرگهایی که در میان کاسبرگ یا کاسۀ گل جا دارند و ساقه های مستقیم که در دستان شاهنشاه قرار گرفته و در دو طرف گل، غنچه هایی گرد یا گوی‌مانند، دیده می‌شود که همان گل انار یا «گلنار پارسی» است.
