• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 9 تیر 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی هنر نگارگری

زمان و مکان در نگارگری ایرانی، قسمت ششم

گلناز کشاورز توسط گلناز کشاورز
یکشنبه 17 بهمن 1389
در نگارگری
A A
0

بیشتر بخوانید

اسطوره‌شناسی شاهنامه

زمان و مکان در نگارگری ایرانی / قسمت دهم، قسمت آخر

یكی از نمونه‌های چنین برخوردی در نمایش زمان ،‌ در نگارۀ‌ «كابوسِ ضحاك» اثر میرمصور دركتاب شاهنامۀ طهماسبی مشاهده می‌شود.

تصویر قصر ضحاك در نیمه‌شب ، علی‌رغم زمانی كه داستان در آن مطرح شده، و حتی وجود نشانه‌های آن یعنی ماه و ستارگان ، آسمان ابری، شمع‌های در دست بانوان و مشعل‌هایی كه در دست نگهبانان قصر است هیچ‌گونه نشانه‌ای از تأثیرات فیزیكی نور كه در حالت طبیعی مورد انتظار است، دیده نمی‌شود. تمامی رنگ‌ها آنقدر درخشان و واضح هستند كه گویی ماجرای این داستان در نیمۀ روز، اتفاق افتاده است و نه در نیمۀ‌ شب. حتی نمی‌توان به طور موضعی، نوری را روی صورت نگهبانی كه مشعل در دست دارد دید و درخشندگی رنگ‌های لباس او از سرتا پا به طور یكنواختی ترسیم شده است. در صورتی كه در عالم ماده نه تنها باید تمامی صحنه‌ در تاریكی فرو می‌رفت و فقط بواسطۀ نور هلال‌ ماه اندكی از هیبت كلی قصر قابل تشخیص می‌شد، بلكه تنها در مكان‌هایی كه نور موضعی وجود داشت، افراد و جزئیات قابل تشخیص می‌شدند.

مفهوم زمان در نگارگری

این نوع برخورد با زمان نه تنها در مورد صحنه‌های شب بلكه در صحنه‌های روز نیز اتفاق افتاده است. در تصویر ۶ ، از شاهنامۀ طهماسبی با نام «حكایت فردوسی از كَشتی شیعه» میرزا علی، صحنه‌ای از دریا را ترسیم كرده است كه در آن كشتی‌هایی از جمله كشتی‌ حامل چهارتن معصوم (ع) دیده می‌شود. تمام خصوصیات نوری این تصویر با تصاویر شبانه‌ای كه شرح داده شد منطبق است. در سرتاسر نقاشی ، نوری یك دست و یكنواخت فضا را روشن كرده است. در گوشه سمت راست ، خورشید در حال تابش دیده می‌شود. در طبیعت اگر خورشید در چنین موضعی قرار داشته باشد باید سایه‌ای در طرف چپ اشیاء پدید آید اما در این نگاره هیچ نشانی از سایه نیست . در اینجا نیز نگارگر قصد داشته است تعریفی كامل و منطبق با واقعیت وجودی از عناصر ارائه كند و نه آن چیزی كه تحت تأثیر قواعد فیزیكی قرار گرفته است.
هنگام ارائه تعریف فیزیكی و ظاهری از هر شیء مثلاً یك سیب سرخ ، می‌گوییم میوه‌ای است گرد و سرخ رنگ، اما عوارض ثانویه فیزیكی را در مورد آن ذكر نمی‌كنیم یعنی نمی‌گوییم این سیب در نور نیم روز این‌گونه مشاهده شده و در شب به رنگی دیگر درمی‌آید و یا (از نظر مكانی) اگر آن را به پشت قرار دهید این‌گونه دیده می‌شود. در واقع گویاترین وجه از عنصر و گویاترین تعریف باید ارائه شود. در عالم مثال نیز هر چیزی در گویاترین حالت آن و كامل‌ترین وضعیت است. همانگونه كه نگارگر كامل‌ترین زاویه را جهت ترسیم منظره و نیز پیكره‌های انسانی و حیوانی در نظر می‌گیرد، گویاترین حالت زمانی، یعنی حالتی كه نور كامل برای معرفی جامع شیء موجود باشد را در ترسیم نگاره‌های خود مجسم می‌كند، حتی اگر موضوع روایت موردنظر نگارگر صحنه‌ای از شب باشد.
از دیگر ویژگی‌های زمانی نگارگری، می‌توان به نمایش چند صحنه و زاویه در آن واحد اشاره كرد، كه به صورت متقابلی با ویژگی مكانی نگارگری دارای ارتباط است. در واقع ویژگی مكانی كه ذكر شد، در درجۀ اول از خاصیت عدم محدود بودن در زمان نشأت گرفته است. از لحاظ زمانی هیچ محدودیتی هنگام ترسیم یك صحنه در برابر نگارگر نیست تا در یك لحظه در هر زاویه‌ای قرار بگیرد و از زوایای متعدد صحنه ای را به تصویر كشد. «هر بخش فضایی، مكان وقوع رویدادی خاص و غالباً مستقل است. امور و وقایع مختلف پیوستگی زمانی و مكانی ندارند. اما گویی ناظری آگاه، همه چیز را در آن واحد می‌بیند.»۵۰
برداشت از این نكته كه نگارگر می‌تواند چند صحنه را در یک زمان واحد ببیند، سبب شده است كه در بیشتر موارد نگارگر یك صحنه را با هدف دو برداشت متفاوت از زمان ترسیم كند. یعنی ترسیم چشم‌انداز بهشت زمینی كه در آن واحد هم بهشت است و غیر زمینی و غیر قابل رؤیت و هم زمینی است و قابل رؤیت. «یكی از موضوع های اصلی نگارگری ایرانی […] چشم‌انداز تغییر شكل یافته است كه رمز و تمثیل «بهشت زمینی» و «وطن آسمانی» است. […] آن چشم‌اندازی است بی‌سایه، كه در آن هر چیزی از جوهری بی‌غایت لطیف و پر ارج ساخته شده است».۵۱

نوشته قبلی

مونوگرافی: مسجد جامع شیان

نوشته‌ی بعدی

تأثیر جهت‌گیری فرهنگی دولت حاکم در چین بر معماری و شهرسازی این کشور

گلناز کشاورز

گلناز کشاورز

مطالب مرتبط - Related Post

اسطوره‌شناسی شاهنامه

اسطوره‌شناسی شاهنامه

یکشنبه 16 مرداد 1390

زمان و مکان در نگارگری ایرانی / قسمت دهم، قسمت آخر

یکشنبه 5 تیر 1390

جشن مهرگان و نابودی اژدها در اسطوره فریدون و ضحاک

مفهوم زمان در نگارگری ، قسمت نهم

زمان و مکان در نگارگری ایرانی ، قسمت هشتم

زمان و مکان در نگارگری ایرانی ، قسمت هفتم

نوشته‌ی بعدی
تأثیر جهت‌گیری فرهنگی دولت حاکم در چین بر معماری و شهرسازی این کشور

تأثیر جهت‌گیری فرهنگی دولت حاکم در چین بر معماری و شهرسازی این کشور

زمان و مکان در نگارگری ایرانی ، قسمت هفتم

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

3
زنان نامرئی و منظر شهری

زنان نامرئی و منظر شهری

2
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
درخت خشکیده تحویل دهید و اثر هنری تحویل بگیرید!

درخت خشکیده تحویل دهید و اثر هنری تحویل بگیرید!

پنج‌شنبه 9 تیر 1401
احیای فرهنگی - هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

احیای فرهنگی هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

سه‌شنبه 7 تیر 1401
قرائت منظر شهری

قرائت منظر شهری

یکشنبه 5 تیر 1401
با رخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

با زخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

چهارشنبه 1 تیر 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم