• آرشیو
  • نویسندگان
دوشنبه 10 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی منظر

پل، عنصر فراموش شده در منظر شهر اهواز

محمد فرشیدی نویسنده: محمد فرشیدی
شنبه 29 خرداد 1400
در منظر, منظر شهری
A A
0

پل ها چگونه می توانند موجب ارتقای رویکردهای منظرین در شهر اهواز شوند و حلقه های گمشده در منظر آن ها چیست؟

اگر بخواهیم  تصویری ذهنی از شهرهایی که رودخانه ها از میان آن ها می گذرند مجسم کنیم، بدون شک پل ها در آن نقش خواهند داشت. وجود پل هایی مانند سی و سه پل و پل خواجو در اصفهان و یا پل سفید در اهواز را می توان یکی از این مصداق ها دانست. پل ها به دلیل ویژگی های ذاتی خود نقش مهمی در ساختار شهری ایفا کرده و علاوه بر آن دارای ارزش های بصری و معنایی نیز می باشند.  اهواز شهری است که بیشترین تعداد پل بر روی بستر رودخانه را در میان شهرهای ایران دارد و این پل ها در خاطره جمعی شهروندان این شهر نقش مهمی ایفا می کنند. حال این سوال مطرح می شود که چرا تصور ما از پل های یک شهر به این اندازه ماندگار می شوند؟

بیشتر بخوانید - Read More

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

باغ کوهنوردی

پل ها علاوه بر اینکه ارتباطات فیزیکی و بصری را ارتقا می دهند، پیوندهای اجتماعی را نیز بهبود خواهند بخشید. با این دیدگاه پل را می توان به عنوان مقصدی اجتماعی- فضایی دانست که می تواند فرصتی جهت ایجاد تعامل، انجام فعالیت های گروهی و ارتباط با تاریخ محیط برای مخاطبین خود ایجاد کند. از این منظر نقش پل ها باید به گونه ای باشد که بتواند بستری جهت شکل گیری فعالیت های فردی و جمعی بوده و احساس تعلق به مکان را برای شهروندان به ارمغان بیاورد تا با ایجاد پیوند میان جوامع انسانی،  رابطه میان انسان و محیط قوی تر گردد. در این صورت است که منظر رودخانه در ذهن مخاطب ماندگار شده و ادراک سایر عناصر طبیعی در محیط شهری تقویت می گردد.

در شهر اهواز، شهروندان پل را به عنوان مقصد اجتماعی- فضایی انتخاب می کنند. دو دلیل عمده را برای اهمیت یافتن این نقش در پل های اهواز می توان تبیین کرد:

نخست آن که از نظر سازمان فضایی، دو نیم شدن شهر توسط رودخانه این ضرورت را ایجاد کرده است که جهت ارتباط به بخش های مختلف شهر این پل ها بسیار مورد استفاده روزمره قرار می گیرند. این تکرار و تجربه که همراه با چشم اندازی ویژه به شهر است، مهم ترین تصویر ذهنی استفاده کنندگان را شکل می دهد.

دلیل دوم پیوند تاریخی است که پل میان شهر و مردم ایجاد کرده است. هر کدام از پل های اهواز، جنبه های تاریخی را با خود حمل می کنند و حاوی روایت هایی هستند که اهواز در گذار تاریخی اش به خود دیده است. نخستین پل بر روی کارون که پل سیاه یا پل پیروزی است که در سال 1308 احداث شد. این پل ویژه راه آهن بوده و در زمان جنگ جهانی دوم توسط متفقین برای انتقال سلاح و آذوقه مورد استفاده قرار می گرفته است. وجه مقابل پل سیاه، پل سفید است که هم اکنون به عنوان نماد شهر اهواز شناخته می شود. پل غدیر یا پل کابلی که در سال های اخیر ساخته شده را نیز می توان نمادی از اهواز مدرن دانست.

پل، عنصر فراموش شده در منظر شهر اهواز
تصویر 1: تعدد پل های احداث شده بر رودخانه کارون در مقطع شهر اهواز، ماخذ: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خوزستان

بالاترین سند بالادستی موجود در شرایط فعلی را می توان برنامه پنج ساله دوم توسعه شهر اهواز دانست که پایان آن سال 1401 برنامه ریزی شده است. اهمیت توجه به پل ها در این برنامه فقط در یک بند اشاره شده و تحت عنوان «یکپارچه سازی کیفیت بصری عناصر شاخص پل های کارون» مطرح شده است. باید توجه داشت که هر عنصر شاخص شهر از جمله پل ها، هر یک دارای هویتی مستقل است و عملا یکپارچه سازی آن ها بی معنی است. از سوی دیگر چنین اصطلاحی صرفا تاکید بر جنبه های زیبایی شناسانه دارد. حال آن که تغییر این رویکرد از جنبه های بصری به رویکردی منظرین ابعاد جدیدی از توجه به پل را برای ما آشکار می سازد. رویکردهای منظرین اهداف سه گانه ای را دنبال می کنند که علاوه بر جنبه های زیبایی شناسانه، جنبه های عملکردی و هویتی را نیز شامل می شود. از این جهت پرداختن به جنبه های فراموش شده پل های اهواز از دیدگاه این سه هدف ضروری است که در ادامه به آن پرداخته شده است:

  • جنبه های عملکردی: دلیل شکل گیری پل های اهواز، ایجاد ارتباط دو سوی رودخانه بوده است. اما این ارتباط در حال حاضر، در سلطه اتومبیل قرار گرفته و عابر در آن جایی ندارد. حال آن که هم اکنون پل سفید به دلیل عرض کم و ایجاد مسیرهای جایگزین کمتر مورد استفاده وسایل نقلیه قرار می گیرد اما اقدامی در جهت اختصاص سهم بیشتری از آن و پیاده مداری بیشتر صورت نمی گیرد. همچنین پل طبیعت که به طور ویژه به افراد پیاده اختصاص داشت، به دلیل عدم نگهداری و از بین رفتن کف سازی تقریبا رو به تعطیلی است.
  • جنبه های زیباشناسانه: ادبیات زیباسازی در مدیریت شهری عموم کلان شهرهای کشور از جمله اهواز، به واژگان کمی محدود می گردد. تنها اقدامات صورت گرفته در جهت این هدف، رنگ آمیزی و نورپردازی پل ها بوده است و همین اقدامات نیز با ناآگاهی موجب بی نظمی بصری و ایجاد آلودگی نوری برای پل شده است. از سوی دیگر وجود آلودگی های بصری بستر اطراف پل و عدم ساماندهی آن، پتانسیل بالای این فضاها را برای ایجاد منظر زیبا از بین برده است.
  • جنبه های هویتی: حاشیه رود کارون در محدوده پل ها مکانی است از دیرباز نقطه برخورد و تعامل گروه های اجتماعی متفاوت بوده و با منظر رودخانه پیوند ناگسستنی دارد و بی توجهی به این مکان ها، توده های جمعی را از پل و بستر پیرامونش پراکنده ساخته و منظر پل صرفا از دور دست درک می گردد. پل های کارون و محورهایی که هر یک تشکیل می دهند، عناصر هویت بخش شهر هستند که ارجاعاتی به گذشته و تاریخ شهر هم می زنند. بازنمایی این مفاهیم و روایت ها در ذهن شهروندان یکی از حلقه های مفقوده در منظر پل های کارون است.

 چنین می توان گفت که پل ها به عنوان عناصر مصنوع، واجد ارزش های عملکردی، بصری، تاریخی و فرهنگی هستند. ادغام این ویژگی های عینی و ذهنی در یک عنصر، الزام اتخاذ رویکردی منظرین در ساماندهی پل ها و منظر رودخانه مرتبط با آن را ضروری می نماید. حال آن که در شرایط فعلی، پل های شهر اهواز رها شده و صرفا به عنوان عنصری عملکردی با آن برخورد می شود و مداخلات بصری در آن، صرفا جنبه تقلیدی و نمایشی داشته و آن ها را به سوی ابتذال سوق داده است. ابعاد چندگانه پل های کارون  است که توانسته منظر آن را به عنوان منظری ماندگار در ذهن مردم شهر ایجاد کند و ادامه این رویکرد منجر به کمرنگ شدن آن در خاطرات عامه خواهد شد. خاطراتی که در آن، پل ها همیشه در پس زمینه عکس های کودکی تا بزرگسالی یک اهوازی نقش بسته اند.

برچسب ها: اهوازپلمنظر رودخانه
نوشته قبلی

نگاه کلیشه ای به طرح کاشت در فضاهای شهری

نوشته بعدی

سنجش زیست محیطی منظر

محمد فرشیدی

محمد فرشیدی

پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

مطالب مرتبط - Related Post

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
باغ کوهنوردی در بازمانده های منظر پساصنعتی دویسبورگ نورد1

باغ کوهنوردی

شنبه 23 مهر 1401

نقش “تعریف از فضا” بر تحلیل “نحو فضا”

بازنمایی منظر خوزستان در آرشیو شرکت نفت بریتانیا

منظر: «امرِ گشوده»

نقد نظام مدیریت ساخت‌وساز شهری تهران (3)

نوشته بعدی
سنجش زیست محیطی منظر

سنجش زیست محیطی منظر

تضاد بین مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان و پارکینگ های اعطایی در جوازهای ساخت و ساز

تضاد بین مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان و پارکینگ های اعطایی در جوازهای ساخت و ساز

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • پربازدیدترین
  • پربحث ترین
  • آخرین مطالب
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

7
زنان نامرئی و منظر شهری

زنان نامرئی و منظر شهری

3
زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

3
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

یکشنبه 1 آبان 1401
تأثیر روند رشد و توسعه بر ساختار شبکه اکولوژیکی شهری تهران

تأثیر روند توسعه بر ساختار شبکه اکولوژیکی شهری تهران

جمعه 29 مهر 1401
حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

چهارشنبه 27 مهر 1401
راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم