• آرشیو
  • نویسندگان
جمعه 14 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی یادداشت

دیواری که روزگاری بخشی از باروی تهران بود

نظر آنلاین نویسنده: نظر آنلاین
دوشنبه 9 اردیبهشت 1398
در یادداشت, باستان شناسی, منتخب
A A
0

شهر تهران از گسترش یک روستا به وجود آمده و روستای تهران قطعاً از هزار سال پیش وجود داشته و از هشتصد سال پیش سیاحان و جغرافیدانان دربارۀ تهران مطالبی را نوشتند .‌یاقوت حموی نوشته است «طهران دارای ۱۲ محلت است و هریک را با دیگری محاربه است و طهران دارای باغ‌های متداخل است که خود مانعی در هنگام تهاجم است.» و زکریای قزوینی در توصیف خانه‌های تهران نوشته است :«خانه‌های مسکونی در ده تهران اکثراً خانه‌های زیرزمینی است و به لانۀ موش کور شبیه‌اند. هرگاه دشمن به تهران هجوم آورد به سوراخ موش‌های زیرزمینی‌شان می‌خزند و از نظر ناپدید می‌شوند.

تهران تا پیش از سال ۹۶۱ هجری قمری یک روستای بزرگ بود. در این سال، شاه تهماسب صفوی که برای زیارت جد اعظم خودش سید حمزه به شهر ری رفته بود پس از دیدن تهران دستور داد برج و باروی تهران را دور روستا احداث و خندق حفر کنند و تهران شمایل شهر به خود گرفت. در همین زمان، بنیان بازار تهران نیز گذارده شد. از این‌رو، سال ۹۶۱ را سال تأسیس شهر تهران می‌دانند.

طول برج و باروی تهران شش هزار گام بود و ۱۱۴ برج دیده‌بانی داشت که در هرکدام یکی از سوره‌های قرآن را به‌عنوان تبرک نهاده بودند. مساحت شهر نیز حدود ۴.۴ کیلومتر مربع بود. ‌تهران از چهار سو دارای چهار دروازه شد. دروازه شمیران_ دروازه شاه عبدالعظیم_ دروازه قزوین و دروازه دولاب این چهار دروازه بودند. ‌به مرور دوازده محله در هم ادغام شدند و چهار محله بزرگ بازار و محله بازار، چاله میدان ، اودلاجان و سنگلج پدید آمدند و بعدها در دورۀ کوتاه حکم‌رانی افغان‌ها و در زمان سلطنت محمد شاه دو دروازه دولت و ‌محمدیه به دروازه‌های تهران اضافه شد و تعداد دروازه ها به عد ۶ رسید. تهران اندک اندک آباد شد و  شاه عباس برای شهر بیگلر بیگی منصوب کرد و به عنوان دیوانخانه تهران راگسترش داد. در دوره نادر شاه تهران معسکر (نظامی) شد و در دوره کریمخان با علاقه مندی ‌و اقامت کریمخان در تهران محله ارگ پدید آمد و با انتخاب تهران به پایتختی توسط آغا محمد خان قاجار، تهران به مرور جمعیت بیشتری را در خود جای داد و در زمان سلطنت ناصر الدین شاه تهران تبدیل به شهری شلوغ و پرجمعیت شده بود ‌. مساحت تهران تا سال ۱۲۴۶ خورشیدی ۶۰۰۰ گام یا  ۴.۴ کیلومتر مربع بود و از جمعیت ۱۵۰ هزار نفرۀ شهر حدود ۱۲درصد از مردم شهر بیرون از دروازه‌ها زندگی می‌کردند. ‌

در  سال ۱۲۴۷، ناصرالدین‌شاه با زدن کلنگ نقره‌ای خود به منظور شروع تغییرات در شهر، عملاً نوسازی شهر تهران را اعلام کرد. وی سرپرستی این امر را به «میرزا یوسف مستوفی الممالک» صدراعظم خود واگذار کرد. به این ترتیب، مساحت شهر به حدود ۱۹ کیلومتر مربع رسید و تعداد دروازه‌های آن نیز از ۶ به ۱۲ دروازه افزایش پیدا کرد. ‌

دیواری که روزگاری بخشی از باروی تهران بود
کلنگ ناصرالدین شاه که با آن کلنگ گسترش تهران زده شد

‌این شهر جدید را که به شکل هشت ضلعی بود، «دارالخلافه ناصری» خواندند و خندقی را به دورش کشیدند. وظیفه طراحی تهران جدید بر دوش «مسیو بهلر فرانسوی» استاد حساب و هندسه ی دارالفنون گذاشته شد . برای نخستین بار خیابانهایی در شهر احداث شد و مساحت شهر از ۴ سو افزایش پیدا کرد. حصار صفوی تهران که تا اواسط سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار پابرجا بود،  به علت افزایش جمعیت تخریب شد و با مصالح حصار خراب شده خندق تهران پر می‌شد و مردم بر روی باروی تهران و خندق قدیم مغازه و خانه هایشان را بنا می‌کردند و با گذشت زمان حصار صفوی طهران به کلی از یاد برده شد.  با گذشت چندین سال با پژوهش ها مشخص شد که از باروی تهران قطعه ی کوچکی در جنوب بازار تهران در یکی از سراهای بازار دروازه نو باقی مانده.

دیواری که متعلق به تمامی تهرانی ها است و حتما یاد آور خاطرات زمانی است که تهران حصار و خندق و برج و دروازه داشت امروز وضع خوبی ندارد و از آنجا که در ملک شخصی قرار گرفته به آن رسیدگی خاصی نمیشود. دیواری که حامل خاطرات تهران و سبک زندگی مردم بوده و در این ایام تنها به حال خودش رها شده. دیواری که اگه در هر جایی از  دنیا قرار میگرفت شرایط بهتری داشت و اگه طلا کاری نمی‌شد حداقل ایمن سازی یا حفاظ دار می‌شد.

دیواری که روزگاری بخشی از باروی تهران بود

در زمستان ۹۷  کشفی بزرگ رخ داد و پازل حصار طهران را کامل تر کرد. این کشف مربوط به بازسازی مغازه‌ای در بازار حضرتی بود که منجر به کشف بخشی دیگر از باروی تهران شد. اما موضوع مالکیت خصوصی در مقابل منافع عمومی را چگونه بایستی برطرف کرد؟ اگر منابع مالی مناسب برای تملک این مکان‌ها وجود نداشته باشد، چه راه کارهایی برای درآمدزا کردن و به‌صرفه‌کردن نگهداری از این دیوار وجود دارد؟ میراث شهر تهران، هویتی نیازمند پاسداشت و مدیریت است. هویتی که در میان بخش‌ها، حق‌ها و خواسته‌های گروه های متفاوت دست به دست می شود و تلاشی منسجم و پرقدرت می طلبد.

بیشتر بخوانید - Read More

چرا دوچرخه اشتراکی در مشهد، اشتراکی نشد؟

تناقض در آیین نامه و شیوه نامه نشریات علمی

برچسب ها: باروی تهرانتهران ناصریتوسعۀ تهرانحصار تهران
نوشته قبلی

انتقال حق توسعه (TDR)؛ راهی برای نجات اراضی و بناهای ارزشمند

نوشته بعدی

نحوۀ سامان‌دهی گلزار شهدا و نقاط ضعف آن از نظر ارزش معنوی، تاریخی و فرهنگی

نظر آنلاین

نظر آنلاین

مطالب مرتبط - Related Post

چرا دوچرخه اشتراکی در مشهد، اشتراکی نشد؟

چرا دوچرخه اشتراکی در مشهد، اشتراکی نشد؟

شنبه 24 مهر 1400
تناقض در آیین نامه و شیوه نامه نشریات علمی

تناقض در آیین نامه و شیوه نامه نشریات علمی

چهارشنبه 7 مهر 1400

توسعه شبکه آزادراهی کشور، عدالت یا تبعیض اجتماعی؟!

ضرورت انجام پژوهشهای فرارشته ای و میان رشته ای از تئوری تا امکان

«عدالت» یا «شبه نخبه گرایی» در پژوهش ایران

تفکیک وزارتخانه راه و شهرسازی؛ جبران اشتباه یا استراتژی جدید

نوشته بعدی
نحوۀ سامان‌دهی گلزار شهدا و نقاط ضعف آن از نظر ارزش معنوی، تاریخی و فرهنگی

نحوۀ سامان‌دهی گلزار شهدا و نقاط ضعف آن از نظر ارزش معنوی، تاریخی و فرهنگی

برنامه‌های شورای شهر برای اعمال نظر مخاطبان در طرح‌های پیاده‌محور شهری

برنامه‌های شورای شهر برای اعمال نظر مخاطبان در طرح‌های پیاده‌محور شهری

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم