• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
یکشنبه 12 تیر 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی نقد

همه‌چیز به جز بین‌الحرمین

نظر آنلاین توسط نظر آنلاین
سه‌شنبه 10 اردیبهشت 1398
در نقد, شهر, مرمت شهری, منتخب
A A
0

بیشتر بخوانید

احیای فرهنگی هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

نقش نهاد در پایش طرح های توسعه شهری

شاید برای اول بار اصطلاح بین‌الحرمین برای نام‌گذاری بر روی یک مکان در دورۀ قاجار، به نام بازاری که بین مسجد شاه (امام خمینی کنونی) و مسجد جامع قرار گرفته بود، به کار گرفته شد. اما به مرور در نقاط دیگر هم این اصطلاح گسترش پیدا کرد. ریشۀ این کلمۀ عربی اشاره به فضایی می‌کند که مابین دو حرم واقع شده است. اتصال دو نقطۀ مهم مذهبی می‌تواند باعث ایجاد فضایی شود که از هم افزایی میان دو حرم مقدس بهره می‌برد تا این فضا ارزش والایی پیدا کند. دو اتفاق تاریخی باعث شده تا بین‌الحرمین رنگ‌وبویی جدید به خود بگیرد. اولی به سال ۱۳۶۴تا ۱۳۶۶هجری شمسی مربوط می‌شود. آنجا که فضای بین مسجد پیامبر و قبرستان بقیع تخریب و فضایی باز جایگزین بافت مذکور می‌شود. این فضای باز تحت عنوان بین‌الحرمین شناخته می‌شود که فضایی بین حرم نبوی و چهار امام شیعه است.

دومین اتفاق مربوط می‌شود به بین‌الحرمین در شهر مقدس کربلا، فضایی بین حرم امام حسین (ع) و حضرت ابولفضل(ع) است. امروزه این فضا چنان ارزش والایی پیدا کرده است که به عنوان کانون بزرگترین گردهمایی پیادۀ جهان در اربعین شناخته می‌شود و بی‌شک یکی از جذاب‌ترین و خاطره‌انگیزترین فضاها برای همۀ شیعیان جهان است. بنای اولیۀ بین‌الحرمین در زمان صدام حسین سال ۱۴۰۷هجری قمری (سال ۱۳۶۵هجری شمسی) گذاشته و در دوره‌های بعدی تکمیل شده است. تصاویر ذیل به خوبی شکل‌گیری بین‌الحرمین در کربلای معلی را نشان می‌دهد. نکتۀ قابل توجه، هم‌زمانی شکل‌گیری دو فضا در مدینه و کربلا است.

بین‌الحرمین شیراز

با این دیدگاه در شهر شیراز طرحی با عنوان بین‌الحرمین  شکل گرفت که هدف از آن اتصال حرم شاهچراغ(ع) به حرم سیدعلاالدین بود. در سفر پژوهشی اخیر با توجه به شکل‌گیری بین‌الحرمین بر آن شدیم تا بررسی‌ای دقیق از اجرای این طرح داشته باشیم. در ادامه به نقد مشاهدات عینی از این طرح در بافت تاریخی شیراز می‌پردازیم.

مجموعۀ تجاری_فرهنگی بین‌الحرمین با سرمایه‌گذاری خارجی شرکت بین‌المللی تواصل (ایرانی_اماراتی) و مشارکت شهرداری شیراز از سال ۱۳۸۴ شروع شده است. کارفرمای این طرح شهرداری شیراز است. طراحی مجموعۀ پروژۀ بین‌الحرمین توسط مشاورین و متخصصین بین‌المللی و داخلی شرکت تواصل صورت پذیرفته است. مرکز تجاری غرب مجموعۀ بین‌الحرمین سمت خیابان احمدی به مساحت ۹۶۰۰ متر مربع است و مرکز تجاری دیگر در سمت میدان آستانه واقع شده است و شامل ۲۰۰ واحد تجاری به مساحت تقریبی ۵۴۰۰ مترمربع است. زیرزمین مجموعه برای پارکینگ با گنجایش بیش از ۱۵۰۰ خودرو با ورودی و خروجی‌های متعدد و ۲۶۰ واحد انباری تجاری اختصاص یافته است.

این طرح در سمت حرم شاهچراغ (بخش غربی) به طور کامل اجرا شده است و در حال فعالیت است. پس از عبور از فضای تجاری به فضای باز شهری برمی‌خوریم که دارای مبلمان شهری است و بخشی است که با پارکینگ زیر مجتمع در ارتباط است. نکتۀ قابل توجه این است که در این فضا هیچ کسی به جز یک نگهبان مجتمع حضور نداشت. پس از آن ساختمان‌های اداری شورا و آمفی‌تئاتر شهر قرار داشت و در سمت مقابل که در  حال تکمیل‌شدن بود و هنوز شروع به فعالیت نکرده بود، هتل و مجتمع تجاری واقع شده است. اولین چیزی که در ذهن مخاطب ایجاد می‌شود این است که عنوان بین‌الحرمین برای چنین فضایی اصلاً سنخیت نداردو با وام‌گرفتن از جمله‌ای که می گفت «هر گردی گردو نیست» به ذهنم رسید که هر بین حرمی، بین‌الحرمین نیست. انگار چیزهای که نه، خیلی چیزها کم داشت. اصولاً بین‌الحرمین شما را باید به سوی دو حرم راهنمایی کند و دارای انسجام باشد. بلاتکلیفی در فضایی به گونه‌ای مشهود است که با وجود سادگی دچار گم‌شدگی می‌شویم. از ارتباط این طرح با بافت اطراف نیز، چیزی نگوییم بهتر است. زیرا اصلاً در طرح دیده نشده است. در بعضی نقاط برای خالی‌نبودن عریضه، دیواره‌های اطراف آرایش شده‌اند. با بررسی‌های میدانی می‌توان به این نتیجه رسید که با توجه به دلایل ذیل بین‌الحرمین شیراز بین‌الحرمین نیست:

  • اولین نکته برای بین‌الحرمین بودن، توازن میان دو حرم است مثلاً در کربلا این توازن برقرار است. به عبارت دیگر اینکه از نظر اهمیت و حرم در یک سطح قرار بگیرند یا اصطلاحاً هم‌تراز باشند تا حس بین‌الحرمین به‌وجود آید. به نظر می‌رسد در شیراز شاهچراغ بی‌بدیل است و هیچ حرمی نمی‌تواند با آن هم‌تراز باشد.
  • فاصله یک کیلومتری برای حس بین‌الحرمین زیاد است. مثلاً در کربلا این فاصله حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ متر است.
  • با مصاحبه از شهروندان و عابرین هیچ کدام این فضا را به عنوان فضایی بین دو حرم نمی‌شناسند و بیشتر به عنوان یک مجتمع تجاری گران‌قیمت شناخته شده است.
  • از منظر دسترسی‌پذیری و اتصال این طرح دارای مشکل اساسی است. تغییر جهت‌ها و عدم انسجام فضای داخلی و فضاهای اطراف بسیار ضعیف هستند.
  • عدم سازگاری و تجانس کاربری‌ها در آن مشهود است که باعث شده است که حس قرار‌گیری در بین‌الحرمین وجود نداشته باشد.

به طور کلی می‌توان این‌گونه جمع‌بندی کرد که برای اینکه فضایی بین‌الحرمین باشد،وجود دو حرم هم‌تراز شرطی لازم است اما کافی نیست. متأسفانه فضای بین‌الحرمین شیراز  با همۀ تلاش‌های صورت‌گرفته نه تنها نتوانسته است نقش خود را در پیوند دو فضای مذهبی ایفا کند بلکه باعث جدایی فضایی در بافت مرکزی شهر شیراز شده است که می‌تواند اثرات اجتماعی جبران‌ناپذیری داشته باشد.

برچسب ها: بین‌الحرمینحرم شاهچراغشیراز
نوشته قبلی

یک دلار هزینه در سرویس‌های بهداشتی، ۹ دلار کاهش هزینه‌های درمانی

نوشته‌ی بعدی

از دولت ملی تا حکومت‌های محلی با شوراها

نظر آنلاین

نظر آنلاین

مطالب مرتبط - Related Post

احیای فرهنگی - هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

احیای فرهنگی هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

سه‌شنبه 7 تیر 1401
نقش نهاد راهبری و پایش طرح‌های توسعه در مدیریت شهری

نقش نهاد در پایش طرح های توسعه شهری

دوشنبه 30 خرداد 1401

کاستی نظریه نحو فضا در ارتباط با مولفه‌های محیطی

رویکرد های موازی در رشته شهرسازی

بهره برداری های شتابناک در پروژه های شهری

فساد در مدیریت شهری

نوشته‌ی بعدی
از دولت ملی تا حکومت‌های محلی با شوراها

از دولت ملی تا حکومت‌های محلی با شوراها

بررسی ماهیت کمک‌رسانی شهرداری یک شهر به شهر سیل‌زده

بررسی ماهیت کمک‌رسانی شهرداری یک شهر به شهر سیل‌زده

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

3
زنان نامرئی و منظر شهری

زنان نامرئی و منظر شهری

2
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
تقابل آشنايي ‌زدايي و عادت زدايي در منظر

تقابل آشنايی ‌زدايی و عادت زدايی در منظر

یکشنبه 12 تیر 1401
درخت خشکیده تحویل دهید و اثر هنری تحویل بگیرید!

درخت خشکیده تحویل دهید و اثر هنری تحویل بگیرید!

پنج‌شنبه 9 تیر 1401
احیای فرهنگی - هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

احیای فرهنگی هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

سه‌شنبه 7 تیر 1401
قرائت منظر شهری

قرائت منظر شهری

یکشنبه 5 تیر 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم