• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 5 خرداد 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی شهر برنامه ریزی و مدیریت شهر

چرا موضوع خودکفایی مالی شهرداری در ایران به بن‌بست رسید؟

نظر آنلاین توسط نظر آنلاین
سه‌شنبه 26 شهریور 1398
در برنامه ریزی و مدیریت شهر, شهر, منتخب, یادداشت
A A
0

اگر خوانندگان محترم اهل مطالعه تاریخ شهرنشینی در ایران باشند، منابع متعددی هست که نشان می‌دهد ساخت، عمران، آبادی و نگهداری محلات در شهرهای گذشته به‌طور طبیعی و عمده بر عهده مردم محله و به خصوص اعیان محله بوده و ایشان هزینه‌ای برای ساخت و داشت بناهای عمومی محله مثل آب‌انبار، یخچال، مسجد، حسینیه و … را جزو وظایف و اختیارات خود می‌دانستند و به آن افتخار می‌کردند. موقوفات مرتبط با این فضاها نيز نشان از اعتقاد راسخ ساكنان محلات بر تداوم ساخت و نگهداری بناها و عملکردهای عمومی در محله و حتی در مقياس شهر دارند. می‌توان تصور کرد که مردمان غیر‌اعیان نیز به انواع روش‌های نرم و سخت‌افزارانه به این روند متعالی کمک و یاری می‌رسانده‌اند و در نگهداری و مرمت ابنيه و فضاهاي عمومي محلات حضور مستقیم و فعال داشته‌اند. این نوع محله‌گردانی نظیر ندارد و همزمان تقریبا تمامی مزایای توسعه محله‌محور امروزي را در خود دارد ضمن آنکه واجد یک فرهنگ/ تمدن‌سازی آشکار و انسان‌مداری قابل توجه است. زيرا حضور مستقيم مردم در توليد فضا زمينه را براي هم‌پيوندي انسان‌ها باهم و با محيط فراهم مي‌آورد كه اين پدیده اوج کیفیت فضای زیست است. هرچند اساتیدی هستند که با این نظر کاملاً موافق نیستند؛ با این همه اذعان دارند که اگر ما همین روش را پیش می‌بردیم و نسخه امروزی آنرا تولید می‌کردیم امروزه در اين حوزه پیش‌روترین در جهان بودیم. اما الان درست برعکس است!

بعد از مشروطه و اقتدای جامعۀ ایرانی به فرهنگ غربی و کنار گذاشتن روش‌های سنتی با شکل خاص و ساختار قدرت به‌تدریج دولت و در سایه آن شهرداری‌های مقدرات شهر را قبضه کرده و از دست مردم خارج کردند. کار به جایی رسید که ساکنان محلات شهری تبدیل به تماشاگرانی منفعل شدند. با تمرکز درآمدهای بی‌حساب نفتی در دست حکومت و دولت مرکزی وضع به مراتب بدتر شد. از آن پس دولت‌ها مدعی شدند که رأساً شهرها را ساخته و اداره می‌کنند و هیچ نیازی هم به پول مردم و همینطور اظهار نظر آن‌ها ندارند. طرح‌ها نیز به صورت مرکزی و متمرکز تهیه شدند و برای حساب‌وکتاب بهتر و کارآمدتر کاربری‌های زمین‌های شهری، استانداردهای ثابت و تدوین‌شده به همۀ شهرهای کشور ابلاغ و تحمیل شد. همین ضوابط من‌درآوردی و تقلیدی به‌زودی تبدیل به یکی از مهم‌ترین ابزارهای کنترل شد. به همین علت‌ها، مردم، هم حقی به شهرها برای خود قائل نشدند و هم عملاً به خصوص شهرداری‌های را بزرگترین مسئول همۀ کمبودهای موجود در شهر، از نظر خودشان، تلقی کردند، در حالی‌که، تبدیل به خوش‌نشینانی شدند که حق هیچ‌گونه اعتراضی را از شهرداری، یا صاحب‌خانه، نسبت به خود جایز نمی‌دانستند. دولت و به خصوص شهرداری تبدیل شدند به صاحب‌خانه‌های شهر و ساکنان شهر نیز تبدیل شدند به مستأجران بدون حق و حقوق.

چرا موضوع خودکفایی مالی شهرداری در ایران به بن‌بست رسید؟

بیشتر بخوانید

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

این‌ همان چیزی بود که از پدیدۀ شهر و شهرسازی و مدیریت شهری، به ما به ارث رسید. شهروندی که نیست، بی‌اعتمادی و پرهیز شدید بین شهرداری و ساکنان شهر، انتقال قدرت مردم در ساخت و ادارۀ محله به دولت و شهرداری، تبدیل شهرنشینی به عنوان یک موجودیت فرهنگی به یک موجود بوروکراتیک/ تکنوکراتیک و مکانیکی … و بدتر از همه شکل‌گیری یک دوئت آشکار بین محیط و انسان بود که خود یک فاجعۀ بزرگ است. در چنین حالتی متکی‌نمودن نیازهای مالی شهرداری به عوارض به دست آمده از مردم نمی‌توانست یک امر موفق باشد. شهردار وقت تهران هم کاملاً به این امر واقف بود. اگر مردم از ابتدا به تدریج و در سایۀ درک درست از ادارۀ شهر و احساس وظیفه و مسئولیت نسبت به آن داخل فرایند تأمین مالی هزینه‌های شهر شده بودند و در مقابل مدیریت شفاف و پاسخگو هم مستقر شده بود، قطع منابع دولتی از اعتبارات شهرداری یک نعمت بود. ولی این‌گونه نشد و شهرداری برای نجات خود دست به کار خطرناکی زد و آن چیزی نبود جز «خلاف‌فروشی» و تبدیل برنامه‌های توسعۀ کالبدی شهر به‌عنوان پیشخوان فروش کیفیت‌های فضایی شهر! از آن پس هرکس می‌خواست می‌توانست برای جبران خلاف خود در حوزۀ شهرسازی با شهرداری وارد مذاکره شده و با پرداخت وجه با آن به مصالحه برسد. به عنوان مثال، کسی که در برنامۀ مصوب و قانونی توسعۀ شهر، باید حداکثر سه طبقه ساختمان می‌ساخت متقاضی ساخت سه طبقۀ اضافه شد و بهای این تخلف ضدبرنامه و ضدکیفیت را تحت عنوان خرید تراکم مازاد به شهرداری پرداخت. یعنی شهرداری‌ای که در جهان مدرن منتخب مردم و مدافع منافع جمع و پاسخگوی هرگونه انحرافی در اهداف، برنامه‌ها و گرایش‌های  بود؛ خود در مقابل منافع جمعی در شهر قرار گرفت و در اولین قدم اصول و چارچوب مسلم برنامۀ توسعۀ کالبدی شهر را زیرپا گذاشت! از نظر شهرداری با این کار ضمن شکل‌دادن به یک منبع جدید مالی به جای دلارهای نفتی، می‌شد عامه مردم را همچنان از مداخله و اظهار نظر در مورد شهر و مقدرات آن دور نگاه داشت. این حمله به کیفیت‌ها و اصول برنامه‌ریزی و طراحی شهری به زودی عوارض خود را در تهران و بعد سایر شهرهای ایران نشان داد. مردم، مطالبه‌گران اصلی کیفیت‌های محیط‌های شهری هستند. وقتی آنان حقی برای این مطالبه‌گری نداشته باشند و شهرداری هم شهر را ملک شخصی خود تلقی کند و منبع مالی قابل اتکایی برای هزینه‌های گزاف ادارۀ شهر هم نداشته باشد آن وقت ظاهراً چاره‌ای نخواهد بود جز شهرفروشی هرچه بیشتر. به خصوص که جدایی شهرداری و شهرنشینان باعث می‌شود مردم کمترین همکاری را در اداره، حفاظت و نگهداری از شهر از خود بروز دهند؛ چه رسد به کمک به شهرداری برای مدیریت بهتر و کم هزینه‌تر شهر. به این ترتیب در سه سکانس تاریخی، شهرهای ما از نمونۀ بارز وحدت فرهنگی بین مردم و محیط به نمونه‌ای از بن‌بست و دوئت مخرب بین مردم و محیط شهری تبدیل شدند. این بن‌بست با اشباع‌شدن ساختمان‌سازی و رکود ساخت‌وساز تشدید هم می‌شود. راهی که در ۱۰۰ سال اخیر در شهر و برنامه‌ریزی و مدیریت شهری طی کرده‌ایم کژراهه‌ای بیش نبوده و مهم‌تر اینکه هر روزی که می‌گذرد، بازگشت به مسیر درست سخت‌تر می‌شود. ولی آیا سختی راه بازگشت می‌تواند توجیهی باشد بر ادامۀ این راه غلط؟

برچسب ها: حق به شهرحقوق شهروندشهرداری
نوشته قبلی

گفتگو با مجتبی گیوه‌چی : «طرح‌های توسعه شهری ضد توسعه و ضد هویت‌اند».

نوشته‌ی بعدی

منصور شادکام: «درخواست اصلی ما مناسب‌سازی شهر برای نابینایان است».

نظر آنلاین

نظر آنلاین

مطالب مرتبط - Related Post

جایگاه نظام بهره برداری در طرح های معماری و شهرسازی

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

پنج‌شنبه 29 اردیبهشت 1401
تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظورحل صورت مساله بحران مسکن

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

چهارشنبه 28 اردیبهشت 1401

هسته امن، پدافند غیرعامل، همسو یا خلاف جهت؟

پاویون، پاویون که می گفتند این است؟

مدیریت شهری کمتر هوشمند و انزوای شهروندان در اداره شهر

بررسی ابعاد مشارکت شهروندان در اجرای سند کاهش خطرپذیری تهران

نوشته‌ی بعدی
منصور شادکام: «درخواست اصلی ما مناسب‌سازی شهر برای نابینایان است».

منصور شادکام: «درخواست اصلی ما مناسب‌سازی شهر برای نابینایان است».

یادمان های شهدا؛ ارزش‌های منزوی شهر

یادمان های شهدا؛ ارزش‌های منزوی شهر

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401
چرا ما کارناوال نداریم؟!

چرا ما کارناوال نداریم؟!

جمعه 30 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم