به محض عطف توجه هر جامعه یا ملتي به مفاهيم نوين «هويت» و «ارزش‌هاي اجتماعي» در عصر نو، موزه‌ها در آن سرزمين پديد مي‌آيند و با ثبت و ضبط و پيش چشم آوردن مظاهر مادي و معنوي گذشتۀ تاریخي هر جامعه و استمرار بخشيدن به هويت‌های جوامع در گذر زمان همچنان بر جاي ماندند. در اين ميان دفاع ۸ ساله ملت ايران بعنوان یک نقطه عطف در تاريخ معاصر ایران به شمار مي‌رود. طرح‌های باغ_موزه دفاع مقدس بعنوان یکی از طرح‌های یادمانی براي اين نبرد نه فقط بعنوان یاد‌آوري حماسه‌ای براي نسل‌های تازه و آيندگان ، بلكه نماد تجديد ميثاق ملتي است با هويت و معناي حضور خويش و راهنماي مسيري كه اين ملت بايد بپيمايد . باغ_موزه، یک موزه رویدادی است و متفاوت از موزه‌هایی است که صرفا بناها و اشیای تاریخی را به نمایش می‌گذارند. دراین میان باغ_موزه دفاع مقدس تهران در شمالی‌ترین قطعه اراضی مشجر عباس‌آباد و با زیربنای ۲۰۵ هزار متر مربع با احتساب محوطه‌سازی، یک مجموعه بسیار بزرگ و نوین است. ساخت آن از سال ۱۳۸۴ آغاز شد و طراحی آن در قالب مسابقه‌ای با حضور ۲۵۰ گروه از طراحان مطرح کشور شکل گرفت.این باغ_موزه در قطب فرهنگی پایتخت و در کنار مکان‌هایی چون، کتابخانه ملی، باغ هنر و مصلای شهر واقع شده است. و درآن سعی شده است تا با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، گوشه‌ای از رشادت‌های مردم و مفاهیم ارزشمند دفاع مقدس به نمایش گذاشته شود.
رسالت باغ_موزه دفاع مقدس تهران براي ثبت و انتقال رشادت رزمندگان به نسلي كه از نزديك جنگ را نديده و نسل‌های بعدي كه نمی دانند هشت سال مقدس چگونه گذشته، بيش از سالهاي پيش و از هر زمان ديگري اهميت پيدا كرده است. نسل‌های گذشته به آنچه در جنگ گذشت نزديك‌تر بودند و نسل‌های بعد كه امروز جمعيت جوان را تشكيل می‌دهند آن چنان كه بايد روحيه رسالت مدار و ظفرمندانه دهه اول انقلاب را به خاطر نمی آورند لذا تلاش طراح درراستاي انتقال مفاهيم گران‌بها و انسان‌ساز دفاع مقدس به نسل‌های آتي هم به جهت ماندگار ساختن آن مفاهيم ارزنده و هم به سبب به كارگيري آن ارزش‌ها در جنبه‌هاي مختلف فرهنگي و زندگي از اهميت بسزايي برخوردار است.
با توجه به اینکه جلب مخاطب توسط باغ_موزه دفاع مقدس تهران یکی از مهم‌ترین اهداف ساخت آن است فلذا تحلیل کيفيت و کميت ايفاي این نقش آن از این منظر بسیار مهم است. از آنجا که این بنا میبایست با مخاطب رابطه‌ای قطعي و تعاملي دو سويه داشته باشد باید از يک سو بايد نمايشگر فرهنگ و عقايد مردم درفضاي هماهنگ با معماري همان محيط باشد و از سوي ديگر، میزان توفيق آن وابسته به ادراک و دريافت مردم و مخاطبين اثر است.
در حال حاضر باغ_موزه دفاع مقدس در جلب و ارتباط با مخاطب فاقد موفقیت‌های لازم بر اساس اهداف و سیاست‌های مجریان طرح است. به‌نظر می‌رسد که در این زمینه عوامل ذیل تاثیرگذار می‌باشند:
-قرارگیری بر ارتفاعات شمال شهرتهران و عدم دسترسی آسان به آن وعدم ارتباط مناسب با دیگر فضاهای شهر
-استفاده نامناسب از مصالح و مبلمان متناسب با موضوع منظر سایت و قرارگیری بدون برنامه و از پیش تعیین نشده ادوات و ماشین آلات جنگی
-عدم وجود پتانسیل حس مکان وسابقه تاریخی سایت برای مردم
-نامگذاری برخی فضاهای باغ_موزه دفاع مقدس بدون توجه به عملکرد، هویت و شکل گیری آن به واسطه گرافیک طرح .
-توجه مفرط به تکنولوژی در طرح و تلاش جهت اصالت بخشیدن به آن (مشابه موزه‌های جنگ دیگر کشورها)
– عدم استفاده از هنرهاي سنتي (بعنوان تجلي غني‌ترين و ناب ترين ارزش‌های قدسي و الهي) جهت نمایاندن ارزش‌های دفاع مقدس
-بی توجهی به شکل متفاوت مفهوم جنگ در ایران بعنوان یک پدیده مشترک خاطره جمعی و هویتی یک ملت ونیز سمبلی از مقاوت، اتحاد، ایثار و دفاع، با دیگرمفاهیم آن درسایرکشورها
-لحاظ نکردن تصاویر شهدای شاخص زن و نشر فعالیت‌های بانوان در مساجد و محلات با توجه به نقش تاثیرگذار آنان
با توجه به جنبه‌های نظري معماري كه به ادراك مخاطب اهميت می‌دهد و فضا را متناسب با معنا و مفهوم آن تعريف می‌كند، بكارگيري مفاهيم ناب ايثار و شهادت در ساخت باغ_موزه دفاع مقدس تهران به نحوي كه جاذب مخاطبان جديد و از گروه‌هاي مختلف اجتماعي باشد، بسیار شایسته‌تر بود. علاوه بر آن جنبه‌های نمادين موضوع ايثار و شهادت علي‌الخصوص در ارتباط با شخصيت‌ها و حوادث مرتبط، ايجاب مي‌کرد تا به نوعي معماري نمادين و یادماني در این طرح به كارگرفته می‌شد که با اصالت دادن به مخاطب و ذهنيت وي در توليد نمادهاي مرتبط با هریك از موضوعات دراماتيك از جمله ايثار، عشق، شهادت و امثال آنها موفق‌تر عمل می‌کرد.
در مجموع با توجه به اینکه باغ_موزه دفاع مقدس تهران همۀ ابعاد کالبدی و غير فيزيكي (اجتماعي، فرهنگی و معنایی)یك عنصر شهري را دارا است، فلذا میبایست جوابگوی نیازهای مختلف عملکردی و هویتی باشد. در ایجاد بناها و آثار یادمانی که ماندگاری و معناسازی بخش مهمی از اهداف آن است، مخاطب‌محوری و در نظر گرفتن نقش آن به لحاظ کارکردی، ذهنی و معنایی تأثیر بسیار زیادی در میزان موفقیت طرح دارد. اگرچه بهره‌گیری از فرم‌های نمادین و نیز تکنولوژی بُعد نشانه‌ای منظر را تقویت کرده و ارتباط ذهنی با مخاطب برقرار می‌کند، لیکن تحقیقات نشان‌داده که تلفیق اثر با زندگی روزانه اجتماع ضامن ماندگاری و موفقیت آن خواهد بود. ایجاد کانون‌های اجتماعی سبب تعامل بیشتر مخاطبان با یکدیگر و با محیط شده و خاطره‌انگیزی و هویت فضا را تقویت می‌کند.
