آرام‌سازی؛ سیاست اصلی در برنامه راهبردی زندگی پیاده شیراز

ایجاد محدودیت سرعت حرکت سواره تحت عنوان طرح‌های آرام‌سازی در برخی از شهرهای جهان برای مطلوب سازی زندگی شهروندی مورد توجه مدیریت شهری است. شهر Bègles در فرانسه از شهرهایی است که از چندسال قبل اجازه ایجاد محدودیت سرعت سواره را از سوی شورای شهر خود دریافت کرد و پس از مطالعه، اجرای آزمایشی و فراهم آوردن مقدماتِ این طرح بر پایه دو برنامه کلی، آن را به شکل دائمی به اجرا گذاشت.این دو برنامه عبارتند از:

1. در تقابل با اپلیکیشن‌ها ؛ در 8 ژوئیه 2019، شهر بِگل در شهرستان (Gironde) به عنوان اولین شهر در فرانسه، سرعت رانندگی را تا 30 کیلومتر بر ساعت در کل ناحیه محدود کرد. “این تجربه در یکسال اخیر موجب افزایش رفاه و سهولت استفاده کاربران همزمان با ارتقای وسایل فعال حمل و نقل عمومی گردید”، شهرداری، نیز بخش‌های مناسبی از این ناحیه شامل 30 منطقه و فضاهای جمعی را در اختیار داشت. شهردار ، کلمنت روسیگنول پائچ، در دفاع از تصمیم خود در ایجاد محدودیت برای خودروها اظهار داشت: “حتی اگر تعمیم 30 کیلومتر در ساعت برای خلاص شدن از رانندگانی که از خیابان‌های شهر و بلوار مملو از ترافیک بوردو به عنوان جایگزینی برای دور زدن استفاده می‌کنند، بهره برده باشد، این طرح زمان سفر را 10 تا 15 ثانیه در هر کیلومتر می‌کاهد، که ممکن است الگوریتم‌های برنامه‌های کاربردی مثل Waze را تغییر دهد.”
2. به عنوان تامین امنیت راه‌ها؛ از سال 2015، شهردار اجازه اتخاذ  این قاعده را با حکمی قاطع دریافت کرد. براین اساس تقریبا 4/3 شبکه جاده‌های تحت مدیریت شهرداری می‌تواند با توجه به کاربری‌ها محدود به قاعده 30 کیلومتر بر ساعت باشد، مؤسسه Cerema در مشارکت با کلانشهر بوردو  Bordeaux Métropole تخصص خود را برای ارزیابی این اقدام در قالب سنجش خدمات محلی، سفرهای کوتاه، فقدان حمل و نقل عمومی، خیابان‌های باریک و حضور پیاده‌ها، ارائه می‌دهد. با توجه به بررسی‌های این مرکز تخصصی عمومی ، موضوع ایمنی راه‌ها مهم‌ترین مساله در طرح “شهر 30 ” است: در برخورد با سرعت 50 کيلومتر بر ساعت بين يک خودرو و يک عابر پياده، خطر مرگ 85 درصد گزارش شده است، و این درحالی است که درسرعت 30  کیلومتر بر ساعت، این خطر 10% کاهش می‌یابد.

 کارشناسان Cerema، با همکاری واحد خدمات شهرداری بوردو، یک روش ارزیابی تاثیر گذار به نام “Ville 30” را در طول این آزمایش اعمال کردند. این اقدام بخشی از یک مشارکت گسترده تر است که موجب شده است تا چندین اقدام نوآورانه در قلمرو شهر بوردو، ازجمله: خطوط اتوبوس برای هم سفری،  پیاده رو بدون خط کشی مرکزی و علائم راهنمایی رانندگی جدید، ایجاد شود.

از سیاست‌های مستخرج از طرح راهبردی زندگی پیاده در شیراز، آرام‌سازی معابر است که به عنوان بخشی از این فرآیند، محیط شهری را برای حضور پیاده، کارآمد می‌کند. این سیاست در زمان‌هایی به بستن برخی گذرها، تعریض موقت پیاده‌روها و افزایش پهنه‌های دارای محدودیت سرعت سواره می‌انجامد.

تجربه اجرای این طرح در شهر بگل نکات بسیار مهمی را در مورد اجرای اینگونه محدودیت‌ها برای برنامه راهبردی زندگی پیاده شیراز فراهم آورده است:

1. نگاه کل نگر، صبورانه و برنامه محور که با بررسی کامل شریان‌های ترافیکی و گام به گام طرح را به اجرا گذاشت.
2. اتکا به داده‌های علمی موسسات تحقیقاتی، پیمایش‌های کمی بررسی آثار اجرای آزمایشی طرح و اصلاح آن
3. بهره گیری از فناوری‌ها و اپلیکیشن‌های روز تلفن‌های همراه برای سنجش کاربری برنامه محدودیت سرعت
4. اتصال طرح به زندگی پیاده و فضاهای جمعی شهر

بابررسی موارد فوق و با درنظر گرفتن عملکرد مبتنی بر راهبردهای کلان شهری در این تجربه می‌توان اجرای این‌گونه طرح‌های علمی، گام به گام و مبتنی بر داده‌های روز را به عنوان بخشی از برنامه راهبردی زندگی پیاده در شیراز مورد توجه قرار داد.