تأمین سلامت فردی و اجتماعی یکی از اهداف کلان زندگی پیاده در شهرهاست. مسئله‌ای که ضمن ایجاد منفعت مستقیم در افزایش سلامت عمومی به ترغیب شهروندان در انتخاب این سبک زندگی فعالانه و جمعی نیز خواهد انجامید.
با تأمین مقدمات سلامت جسمانی به عنوان شرط اول تأمین سلامت فردی و اجتماعی در شهرها می‌توان جامعه سالم‌تر از نظر روانی، اجتماعی و صرف هزینه‌های کمتر در بخش سلامت، بهداشت و درمان را انتظار داشت. موضوعی که در تحقیق انجام گرفته در سال 2018 در بریتانیا به شکل مشخص برآن صحه گذاشته شد و درنهایت این گزارش ضمن توضیح آماری این ارتباط به لزوم درنظرگیری مولفه‌های سلامت در طراحی شهرها توصیه می‌کند.
بنا به گفته محققان، این بزرگترین طرح مطالعاتی در بررسی ارتباط قابلیت پیاده‌روی در شهرها و سلامت جسمانی (به خصوص مسئله فشار خون) بوده است که به عنوان شاهدی بر “تاثیرات وجوه ناملموس طراحی شهری” در ارتقاء سلامت عمومی به حساب می‌آید.
این تحقیقات با مطالعه 430000 نفر در بازه سنی 38 تا 72 سال در 22 شهر بریتانیا، وجود ارتباطی روشن میان قابلیت بالای پیاده‌روی یک محله با پایین بودن نرخ فشار خون و کاهش خطر ابتلا به خطر فشار خون بالا در میان ساکنین محله را به دست آورده است.
این نتایج حتی پس از تعدیل بر اساس متغیرهای اجتماعی، جمعیتی، سبک زندگی و مولفه‌های فیزیکی محیط، همچنان قابل اتکا و پایدار است، اگرچه می‌بایست لزوم اثرات مراقبتی و درمانی به ویژه در بین شرکت کنندگان بین 50 تا 60 سال، زنان و کسانی که در محله هایی با تراکم بالاتر و محروم قرار می‌گیرند را مورد توجه و تاکید قرارداد.
در ارتباط با این مقاله که در سال 2018 در مجله International Journal of Hygiene and Environmental Health منتشر شد، محققان دانشگاه هنگ‌كنگ و دانشگاه آكسفورد با درنظرگیری فشار خون بالا به عنوان عامل خطر اصلی در بیماریهای مزمن قلبی عروقی، اظهارداشتند كه این یافته‌ها نشانگر نیاز به درنظرگیری مداخلات بهداشت عمومی به عنوان فاكتوری در طراحی شهری است.
دکتر Chinmoy Sarkar، استادیار آزمایشگاه “شهرهای متراکم” از دانشگاه هنگ کنگ و نویسنده برجسته در این باره می‌گوید: “با افزایش روزافزون شهرنشینی و تغییر بافت جمعیتی به سمت جمعیت بیشتر و پیرتر، در برابر بیماریهای مزمن آسیب پذیرتر می شویم.” این استاد دانشگاه در ادامه اضافه می‌کند: “مداخلات بهداشت عمومی باید به عنوان مولفه‌های ناملموس در برنامه ریزی و طراحی شهری در نظر گرفته شوند. ما سالانه میلیون‌ها پوند در پیشگیری و درمان بیماریهای قلبی و عروقی هزینه می‌کنیم و در مقابل اگر بتوانیم بر روی شهرهای مقاوم سازی شده و مناسب‌سازی محلات برای فعالیت، اجتماع پذیری و پیاده‌مداری بیشتر سرمایه‌گذاری کنیم، بی شک به صرفه‌جویی قابل توجهی در نظام بهداشت و درمان دست خواهیم یافت”.
محققان برای سنجش ارتقاء قابلیت فعالیتی در واحدهای همسایگی، شاخصی ترکیبی از قابلیت پیاده‌مداری را در نظر گرفتند که شامل معیارهای شهریِ مرتبط از جمله تراکم کاربری‌های مسکونی و خرده فروشی، حمل و نقل عمومی، سطح و حجم فعالیت در خیابان‌ها و نزدیکی به مقاصد جذاب است.
فضاهای شهری با طراحی‌های ضعیف به شکل کلی مانع از پیاده‌روی و فعالیت‌های فیزیکی می‌شوند؛ سبک زندگی کم تحرک را رواج می‌دهند و به ارتباطات اجتماعی آسیب جدی می‌زنند، مسئله‌ای که در نتیجه با تضعیف سلامت روانی و سطح رفاه اجتماعی، تشدید خواهد شد.
دکتر Sarkar در این باره می‌گوید: “از آنجا که مسئله پیاده‌مداری با طراحی‌اساسی و زیرساختی شهرها در ارتباط است، شهرداری ها باید این رویکرد را در اصلاح و طراحی شهری مورد استفاده قرارداده و مردم را به آن تشویق کنند. چنین سرمایه‌گذاری هایی در حوزه سلامت، منجر به دست‌یابی به اهداف بلند مدت، پایدار و همه‌شمول خواهد شد”.
مجموعه داده های بزرگ و متنوع این مطالعه همچنین فرصتی را برای بررسی اثرات قابلیت پیاده‌مداری مکان روی فشار خون در زیر گروه‌های خاصی از افراد فراهم آورده است که بنا به گفته دکتر Sarkar “می‌تواند بینش ارزشمندی در مورد نحوه مدیریت تغییرات جمعیتی به ما ارائه دهد”.
وی بیش از نیمی از (54.5٪) از کل جمعیتی را که در حال حاضر در شهرها زندگی می کنند، از جمعیتی به حساب می‌آورد که در روند رشد شهرنشینی، درشهرهای جهان ساکن شدهاند. پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال 2030 به 60٪ برسد، از این تعداد به ازای هر 3 نفر، یک نفر در شهرهای حداقل نیم میلیون نفری زندگی خواهند کرد.
تخمین زده می‌شود که در بریتانیا به تنهایی بیش از 7 میلیون نفر با بیماریهای قلبی و عروقی دست و پنجه نرم می‌کنند. مسئله‌ای که منجر به مرگ سالانه 160000 نفر و 19 میلیارد پوند هزینه در بخش بهداشت و درمان می‌شود.
طراحی و مجهزسازی شهرها به منظور ارتقاء و ترویج سبک زندگی فعال و پیاده‌مدار، پیامدها و اثرات روشنی در سلامت شهروندان و هزینه‌های مرتبط حکومت‌ها در سراسر جهان خواهد داشت و همانگونه که دکتر Sarkar یادآوری می‌کند “شهرهای صحیح طراحی شده امروز، شهرهای سالم فردا خواهد بود”.
ترجمه و افزوده: مهندسین مشاور پژوهشکده نظر
منبع:
