رونق صنعت گردشگری در سالیان اخیر در بسیاری از کشورهای جهان سرمایه گذاران بسیاری را در جهت کسب درآمد بیشتر به سمت خود جذب کرده است و ارگانهای متبوع نیز تلاش بسیاری در فراهم نمودن امکانات در راستای جذب سرمایه گذاری نموده اند. با این حال این مسئله مطرح می شود که سرمایه گذاران در تلاش خود در جهت رونق بخشیدن به کسب و کار و صنعت گردشگری، در راستای منفعت عموم مردم قدم بر می دارند و یا صرفا به منفعت اقتصادی خود توجه دارند؟
آنچه مشخص است سرمایه گذاری در هر حوزه در جهت کسب منفعت اتفاق می افتد و اگر به جز این باشد امری بیهوده به نظر می رسد، سرمایه گذاری در حوزه گردشگری نیز روزانه در حال گسترش است به طوریکه تعداد ۲۵۲۵ پروژه گردشگری به حجم سرمایه گذاری حدود یک میلیون و ۳۵۰ هزار میلیارد ریال در سطح کشور در دست احداث است و از ابتدای دولت دوازدهم تا پایان سال ۱۳۹۸ تعداد ۲۱۶۹ پروژه با حجم سرمایه گذاری حدود ۲۱۰ هزار میلیارد ریال به بهره برداری رسیده اند. با این حال سرمایه گذاری در صنعت گردشگری نیازمند توجه به مولفه هایی است که بی توجهی به آنها می تواند ماهیت منطقه گردشگری را زیر سوال ببرد.
با توجه به ماهیت مناطق گردشگری مولفه های موثر در بسیاری از موارد مولفه های فرهنگی و زیست محیطی هستند. متاسفانه در بسیاری از طرح های گردشگری، سرمایه گذاران در جهت تحقق طرحهای توسعه طلبانه خود در صدد مداخلات فرهنگی و زیست محیطی بر میآیند. تخریب گسترده کوهستان و جنگل، خاکبرداریهای بی رویه، ساخت و ساز در حرائم، سرریز کردن فاضلاب به رودخانه ها و سایر فضاهای آبی و قطع درختان، عدم سنخیت ساخت و سازها با معماری بومی منطقه، ورود فرهنگ های مهاجم به منطقه، تعارض با عشایر و فعالیت های جاری در منطقه بخشی از این مسائل محسوب می شود.
سرمایه گذاران که در موارد زیادی بومی منطقه نبودند و صرفا نگاه اقتصادی به موضوع دارند، در سالیان گذشته از تسهیلات دولتی و حتی گاه از زمین دولتی استفاده نمودند و تاسیساتی بی تناسب با محیط زیست و فرهنگ و بوم منطقه احداث کردند و یا پس از دریافت زمین و وام های دولتی، پروژه را به صورت نیمه کاره رها کردند. آنها که قرار بود به اقتصاد منطقه کمک کنند، اکثر اقتصادهای خرد منطقه را تعطیل و یا وامدار خود کردند و در نهایت به بهانه عدم درآمدزایی بسیاری از معوقات بانکی خود را پرداخت نکردند.
سرمایه گذاری در پروژه پرشین یاقوت همدان
برای مثال مجموعه های عصر طلایی هگمتانه و پرشین یاقوت در همدان که قرار بودند پروژه های بزرگ و تاثیرگذار در غرب کشور باشند و در مناطق نمونه گردشگری باغ میوه و حیدره همدان احداث شدند، با وجود همکاری و مساعدت بیش از حد مسئولین استان از جمله اعطای زمین، پرداخت وام کم بهره، تخفیف عوارض و بسیج کلیه ارگانهای دولتی استان در جهت تامین زیرساخت های لازم، مدتهاست به صورت نیمه کاره رها شده اند و چیزی جز خسارات اقتصادی و زیست محیطی برای استان به همراه نداشتند. همچنین است برخی دیگر از پروژه های گردشگری استان که علاوه بر خسارات زیست محیطی تصویر نامطلوبی از معماری را به گردشگران ارائه داده اند.
بنابراین سرمایه گذاری در حوزه گردشگری که می تواند با نگاهی چند وجهی در راستای تقویت منطقه قدم بردارد، گاه با نگاه اقتصاد محور سرمایه گذاران، تبدیل به مسیره یک طرفه در جهت کسب درآمد به هر قیمت شده است و علاوه بر هدر دادن سرمایه های بیت المال، اقتصاد بومیان منطقه، فرهنگ و محیط زیست منطقه را نیز تحت تاثیر قرار داده است. غافل از آنکه کمترین بی توجهی می تواند ماهیت و جذابیت منطقه را مغشوش نموده و نتیجه ای عکس به ارمغان آورد.
