• آرشیو
  • نویسندگان
دوشنبه 10 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی منظر

محله معاصر؛ مفهومی که باید از نو شناخت!

مرتضی همتی نویسنده: مرتضی همتی
جمعه 28 خرداد 1400
در منظر, منظر شهری
A A
1

فهم صحیح مفهوم «محله معاصر» از دریچه چه رویکردی صورت می پذیرد؟

یکی از اصلی ‌ترین موانع در موفقیت رویکردهای محله محور در شهرهای معاصر ایرانی عدم شناخت، ابهام و تکثر معنایی مفهوم و ابعاد محله معاصر در ذهن صاحب‌ نظران و اندیشمندان حوزة شهر است که اثر آن بر جوانب مختلف این مفهوم از مواجهه نظری در طرح ‌های فرادستی تا تصمیمات اجرایی مبتنی بر آن به چشم می‌ آید. بررسی ادبیات نظری این مفهوم نشان می ‌دهد که ابهام کنونی در فهم معنای «محله معاصر» را می‌توان متاثر از دو رویکرد متفاوت دانست که تأسی به هرکدام موجب دور شدن از دست یافتن به معنای حقیقی محله معاصر می ‌گردد.

بیشتر بخوانید - Read More

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

باغ کوهنوردی

نخست، نگرشی است که با تاکید بر ویژگی‌ های کالبدی محله سنتی و تبیین معیار بر اساس آن به سنجش محله در شهر معاصر می‌ پردازد. دوم، جریانی است که در نگاه مدیریت شهری حاکم است و با نگرشی دستوری و کالبدی در تلاش است در قالب نظام حقوقی و موازین قانونی به تفسیر محله در شهر معاصر بپردازد. این نوشتار در پی آن است که با آسیب‌ شناسی این دو رویکرد به ارزیابی وجوه مختلف آنها بپردازد و دقیق‌ ترین راهکار را برای فهم صحیح مفهوم محله تبیین نماید.

چنانکه آورده شد، یکی از نگرش ‌های بارز در تفسیر مفهوم محله معاصر، جریانی است که آن را با معیارها و موازین کالبدی محله سنتی شهر ایرانی ارزیابی می‌ نماید. صاحب ‌نظرانی که مطابق این جریان به تفسیر می‌ پردازند با مفروض پنداشتن آنکه معیارهای محله سنتی که طی بیش از هزار سال در شهر ایرانی وضع شده‌ اند غیر قابل تغییر هستند، اصالت را به الگو های سنتی محله داده و به طور ذاتی شهر دگرگون شده معاصر را در برابر ساختار سنتی تفسیر می‌ نمایند. باید توجه داشت مولفه ‌های شهر سنتی طی قرون گذشته روند نسبتاً معینی را طی نموده‌ اند و هیچگاه به اندازه قرن اخیر این عناصر دستخوش تحول نشده‌ بود که بتوان بر پایداری این معیارها از باب تداوم زمانی اصالت داد.

محله معاصر؛ مفهومی که باید از نو شناخت!
 تصویر 1: بازی کودکان دهه 90 در محله‌ ای معاصر، ماخذ: سید جواد میرحسینی، خبرآنلاین

بنابراین از آنجا که این اندیشمندان مفهوم محله را با مابه ازای آن در سنت شناخته ‌اند و متعاقباً در نظرشان محله معاصر را نیز با معیاری که از سنت اخذ شده‌ است بررسی می‌ نمایند و به طور طبیعی در این ارزیابی محله معاصر مردود می ‌شود. چنانکه در بسیاری از نوشتارهای این متخصصان شهر معاصر فاقد محله معرفی می ‌شود یا در مواردی نادر مثال‌ هایی تقلیل یافته که مشابهت‌ هایی با نمونه ‌های سنتی دارد به عنوان نمونة تضعیف شده معرفی می‌ گردد. در صورتی که پژوهش‌ تجربه ادراکی شهروندان نشان از وجود نظام سلسله مراتبی و محله ای دارد که بر الگوی پیشین تطابق کامل ندارد.

جریان دیگر، تفسیری است که تحت تاثیر نگرش مدیریت شهری که بر مبنای وجوه قانونی و مدیریتی شهر را به اجزای کوچکتر تقسیم‌ بندی نموده‌ اند، از مفهوم محله وجود دارد. چنانکه مدیریت شهری در این تقسیم‌ بندی بر مبنایی کالبدی و بدون توجه به ادراک ساکنین از حدود محله سکونتشان به صورت دستوری قلمروی محله را تعیین نموده ‌است. آنچه قابل توجه است، بر اساس پژوهش ها عموماً ادراک ساکنین از محله‌ شان، با محدودة قراردادی در نگاه حاکمیت تطابق ندارد و غالباً بخش کوچکتری را تشکیل می ‌دهد. این انطباق‌ ناپذیری موجب می ‌شود اخلال جدی در صحت و دقت برنامه‌ ریزی برای ساکنین حقیقی یک محله ایجاد گردد.

علاوه بر آن تجربیات نشان می‌ دهد که سازوکارهایی نیز که برای مدیریت محله‌ ها تدوین شده‌ اند منطبق بر مشارکت حقیقی ساکنین آنها نیست. در واقع در نگاه مدیریت شهری بر خلاف نگرش قبلی، به اجبار هر محدودة سکونتی، محله تلقی می‌ شود و برای آن بر اساس ساختاری دستوری برنامه ‌ریزی صورت می‌ گیرد. لذا انحراف مفهوم محله معاصر در نگاه مدیریت شهری موجب ناکارآمدی ساختاری نظام مدیریت محله ‌ای و طرح‌ های محله محور شده ‌است.

در نتیجه دو رویکرد آورده شده که هر دو در تاکید بر صورت ظاهری و عینی محله اشتراک دارند نتیجه ‌ای جز دور شدن از مفهوم محله معاصر را در پی ندارند. در مقابل چنانکه بررسی پژوهشگران نشان می‌ دهد بر خلاف رویکرد نخست، محله معاصر در شهرهای امروز وجود دارد و بر خلاف رویکرد دوم، این محله فاصله جدی از امر قراردادی مدیریت شهری دارد. با این حال اگر محله را به عنوان یک پدیده منظرین بپذیریم که دارای وجوه ادراکیست به نظر می‌ رسد دقیق ‌ترین راهکار برای شناخت آن نگرشیست که آن را از جوهره وجودی و هسته مرکزی مفهوم آن یعنی دریچة «ادراک ساکنین معاصر»ش بشناسد.

در این نگاه به منظور تدوین مولفه‌ های محله معاصر به جای آنکه معیارها از محله دوره سنت یا محله قراردادی مدیریت شهری اخذ شود، باید داده ‌ها از ذهن ساکنین شهر معاصر برداشت شود و با طبقه ‌بندی داده‌ ها، مولفه ‌های شناختی محله معاصر به دست ‌آید. به عبارتی اگر باور داریم که شناخت «محله معاصر» اولین گام در تحقق محله مداری در شهر معاصر است باید با زدودن صورت مخدوش شده این مفهوم از زنگارهای گذشته و حال، آن را از نو بشناسیم!

برچسب ها: ادراکتعریف محلهمحله سنتیمحله معاصر
نوشته قبلی

میراث فرهنگی و گردشگری، ترکیبی متناقض نما

نوشته بعدی

نگاه کلیشه ای به طرح کاشت در فضاهای شهری

مرتضی همتی

مرتضی همتی

پژوهشگر دکتری معماری منظر، دانشگاه تهران

مطالب مرتبط - Related Post

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
باغ کوهنوردی در بازمانده های منظر پساصنعتی دویسبورگ نورد1

باغ کوهنوردی

شنبه 23 مهر 1401

نقش “تعریف از فضا” بر تحلیل “نحو فضا”

بازنمایی منظر خوزستان در آرشیو شرکت نفت بریتانیا

منظر: «امرِ گشوده»

نقد نظام مدیریت ساخت‌وساز شهری تهران (3)

نوشته بعدی
نگاه کلیشه ای به طرح کاشت در فضاهای شهری

نگاه کلیشه ای به طرح کاشت در فضاهای شهری

پل، عنصر فراموش شده در منظر شهر اهواز

پل، عنصر فراموش شده در منظر شهر اهواز

پربحث ترین 1

  1. مبین مدقق says:
    6 ماه پیش

    بسیار تحلیل دقیق و ریزبینانه ای بود به مساله ای که فقط عوارضش احساس میشه و دقیقاً نمیشه فهمید ایراد از کجاست

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • پربازدیدترین
  • پربحث ترین
  • آخرین مطالب
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

7
زنان نامرئی و منظر شهری

زنان نامرئی و منظر شهری

3
زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

3
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

یکشنبه 1 آبان 1401
تأثیر روند رشد و توسعه بر ساختار شبکه اکولوژیکی شهری تهران

تأثیر روند توسعه بر ساختار شبکه اکولوژیکی شهری تهران

جمعه 29 مهر 1401
حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

چهارشنبه 27 مهر 1401
راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم