• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
شنبه 31 اردیبهشت 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی معماری معماری سنتی

بازگشت به رویکردی گونه محور در معماری

سید محمدباقر منصوری توسط سید محمدباقر منصوری
جمعه 19 فروردین 1401
در معماری سنتی, معماری
A A
0

گونه های فضایی و سازه ای در معماری سنتی ایران

یکی از روش های رایج در بررسی و مطالعه معماری سنتی ایران (و حتی جهان) دسته بندی و تقسیم آن به «گونه های» فضایی و سازه ای تشکیل دهنده آن است. کافیست به کتاب ها و پژوهش های متمرکز روی تاریخ معماری نگاه کنیم تا در اکثر آن ها ساختار و فهرستی از اعضا و گونه های معماری را ببینیم. این گونه ها می توانند فضایی، سازه ای و یا تزیینی باشند مانند گنبد، کاربندی، ایوان، چارتاقی، مقرنس، انواع تاق، هشتی و غیره… در واقع وقتی به بناهای معماری سنتی نگاه می کنیم، می توان آنها را به نوعی ترکیب و یا بازی هایی با این گونه های متعارف و شناخته شده دانست.

نکته جالب این است که هر یک از این گونه ها را می توان به مثابه «سیستمی» تعریف شده در نظر گرفت که تمامی ابعاد هندسی و ساختاری و مصالح آن در طول زمان به مرور شکل گرفته‌ است. نکته مهم دیگری را که می‌توان اینجا به میان آورد انعطاف و هماهنگی با بسترها و کارکردها و اقلیم های مختلف است. این مساله در واقع نزدیک به خصوصیت «مدولار» است که صاحب نظران حوزه معماری آنرا به عنوان یکی از از خصوصیات اساسی معماری سنتی ما در نظر می گیرند.

البته باید گفت که مودولار بیشتر در مورد خصوصیت هندسی این گونه های فضایی و سازه ای معماری در نظر گرفته می‌شود. اما ما در اینجا این  خصوص هماهنگی و انعطاف را به همه این گونه ها  تعمیم می‌دهیم و می توان آن را به بعد سازه و مصالح نیز گسترش داد. نتیجه این امر این تفسیر است که معماری سنتی حاصل همنشینی هوشمندانه گونه ها و ساختار های تعریف شده توسط معمار می باشد.

بیشتر بخوانید

بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

ساختمان و معماری، از محصول تا فرآیند

هر چند که این برداشت شاید کلی به نظر برسد اما اهمیت آن در مقایسه با فرآیند معماری امروزی مشخص می شود. امروز همانطور که می بینیم در اثر تعدد سبک‌ها و اختلاط آنها در نتیجه سیر تحول معماری در جهان فرایند طراحی معماری به کلی متحول شده است و به نوعی مسئله و نحوه طراحی معماری را تغییر داده است. تکثر حوزه های تخصصی و جدا شدن آنها و تخصصی شدن علوم که در حوزه معماری منجر به جدایی طراح و سازنده شده ، یکی از دلایل مهم این تغییر رویکرد است.

در اینجا هدف ارجحیت و یا اصالت دادن به سبک یا روشی تاریخی نمی باشد اما نکته ای را که شاید بتوان به آن توجه کرد پتانسیل و قدرت روش «گونه محور» است که در معماری قدیم وجود داشته. در واقع این روش گونه محور سعی می کند با سیستم ها یا ساختار های شکل گرفته و کارآمد به لحاظ فضایی، زیبایی شناسی و سازه ای کار کند و به در نتیجه خلاقیت و ابتکار معمار در چگونگی کنار هم قرار دادن و یا چینش و اختلاط این گونه ها می باشد. چنین روشی را در دیگر حوزه‌ های هنر هم می توان به راحتی دید مثلاً در موسیقی نیز می‌ توان با موتیف ها یا جمله های شناخته شده به نوعی کار کرد و ملودی جدیدی را با بازی و ترکیب با این جمله ها خلق کرد.

 نکته ای که باعث می شود امروز به این رویکرد بر گرفته از معماری سنتی توجه کنیم این است که مشاهده می کنیم که امروز در فرایند طراحی این طور معمول شده که از نقطه  اول شروع می کنیم و به نوعی شاید از ظرفیت تجربه‌های انباشته شده‌ای که ساختار های کارآمدی را به وجود آورده‌اند به نحو بهینه ای استفاده نمی شود. می توان به جای وام گیری از فرم های سنتی به صورت سطحی به فرایند شکل گیری آنها که برآمده از سیستم های کارآمد فضایی و سازه ای می باشند که در بناهای مختلف با بستر ها و کارکرد های گوناگون به کار گرفته شده اند و در نهایت منجر به غنی شدن مجموعه آنها می شود را مورد توجه قرار داد.

 توجه به این روش نمونه محور که به نوعی نیاز به فراهم کردن بستری منعطف دارد با ورود ابزار دیجیتال و  صورت خاص رویکرد پارامتریک در طراحی که در واقع روشی منعطف و بر پایه متغیر ها است و شرایط را برای استفاده از سیستم های شناخته شده فراهم می کند  را می توان بیش از آن چیزی که امروز مرسوم است را مورد استفاده قرار داد. هدف در واقع استفاده  از سیستم های شناخته شده و کارآمد است که می‌تواند در هر پروژه بهینه‌سازی شود و در پروژه بعدی به نحو کارآمدتر و هماهنگ با بستر جدید مورد استفاده قرار گیرد.

طبیعیست این روش با مسئله پایداری چه در طراحی و چه در ساخت هماهنگ است و در واقع سعی می کند از مصالح، روش های ساخت و هندسی های بهینه برای کارکرد ها و بسترهای مختلف به صورت هوشمندانه استفاده کند. این فرآیند را می توان در مقابل روش‌های مرسوم امروزی که هر پروژه را از نقطه صفر شروع می کند قرار داد و در نتیجه استفاده از آن می ‌تواند نتایج بهینه تری را برای پروژه مورد نظر فراهم کند و در مقیاسی بزرگتر به نوعی هماهنگی و هارمونی را که امروز در معماری از دست داده ایم را دوباره در سطح کلانتر بازگرداند.

بازگشت به رویکردی گونه محور در معماری
تصویر 1: عکس هوایی بافت تاریخی ابرکوه. عکس از isna.ir
برچسب ها: فرایند طراحیگونهمعماریمعماری سنتی
نوشته قبلی

ضرورت مساله یابی پژوهش های شهرسازی

نوشته‌ی بعدی

انسان، طبیعت و اومانیسم

سید محمدباقر منصوری

سید محمدباقر منصوری

استادیار مدرسه عالی معماری لیل فرانسه

مطالب مرتبط - Related Post

بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

دوشنبه 26 اردیبهشت 1401
ساختمان و معماری، از محصول تا فرآیند

ساختمان و معماری، از محصول تا فرآیند

شنبه 24 اردیبهشت 1401

معماری، معنا و روایت

نقد مفهوم هویت در معماری معاصر ایران

معماری جایزه ‌ای؛ نه معماری ما و نه معماری آنها

بازنگری در مفهوم نقد و منتقد در معماری معاصر ایران

نوشته‌ی بعدی
انسان، طبیعت و اومانسیم

انسان، طبیعت و اومانیسم

تجربه دیروز، فرصت امروز؛ همکاری با قطر چگونه پیش خواهد رفت؟!

همکاری با قطر چگونه پیش خواهد رفت؟!

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
جایگاه نظام بهره برداری در طرح های معماری و شهرسازی

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

پنج‌شنبه 29 اردیبهشت 1401
تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظورحل صورت مساله بحران مسکن

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

چهارشنبه 28 اردیبهشت 1401
بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

بازبینی مفهوم مکان و فضا در معماری

دوشنبه 26 اردیبهشت 1401
بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

یکشنبه 25 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم