پایگاه تحلیلی - خبری نظرآنلاین

رسانه راهبردی - انتقادی پژوهشکده نظر

  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
منو
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
  • دوشنبه 3 مهر 1402 19:21
جستجو
Close this search box.
صفحه اصلی منظر مبانی نظری منظر

انسان، طبیعت و اومانیسم

محمدرضا فروزنده نویسنده: محمدرضا فروزنده
شنبه 20 فروردین 1401
در مبانی نظری منظر, منظر
A A
0

جایگاه طبیعت نزد انسان در دانش منظر چگونه است؟

اگر منظر را محصول تعامل انسان، طبیعت و تاریخ بدانیم؛ یکی از اساسی ترین ضرورت ها تعریف نگاه منظر به طبیعت است. در حقیقت پیش از مطالعۀ انحای تعامل، ابتدا باید دید که دانش منظر، جایگاه طبیعت در نگاه انسان را چگونه تعریف می کند. گفته شده که تجربۀ تاریخی نشان می دهد که انسان در غرب پس از قرون وسطی تلاش کرد تا طبیعت فراموش شده را دوباره بازیابد.

ابتدا طبیعت در نقاشی ها ظاهر شد و به تدریج در عصر روشنگری و جنبش رمانتسیم انسان تلاش کرد تا اندام‌های طبیعی را یک ابژۀ زیباشناسانه ببیند و آن ها را به هر نحوی مجسمه وار به نمایش بگذارد. اما ورای توجه دوباره به طبیعت، روند مذکور از آغاز رنسانس تا روشنگری و رمانتسیم تا چه اندازه ماهیت نگاه به طبیعت را دچار دگرگونی کرد؟ آیا غیر از این است که طبیعت از تابلوی هایی بی جان به تابلوهایی حقیقی بدل شد؟

بیشتر بخوانید - Read More

مدیر پروژه سفر به هرمزگان در گفت و گو با روزنامه صبح ساحل: اقتصاد محلی دریاپایه بسیار کمرنگ شده است

دعوت استاد دانشگاه تهران از متخصصین منظر برای واکنش به تخریب منظر سرزمینی زاگرس

ما در باغ‌ های انگلیسی می بینیم که طراح معروفی چون لانسلات براون عملاً دستگاهی اختراع می کند تا بتواند درختی کهن و شاخص را به صحنه‌ ای گزیده که قصد آرایش آن را دارد، انتقال دهد. یک قرن پس از رمانتیسم اما با ظهور پوزیتویسم علمی و دغدغه های اکولوژیکال، باری دیگر و به شکلی دیگر طبیعت برده و خادم انسان شد. در رمانستیم بردۀ زیباشناسانه و در پوزیتویسم برده کارکردی. اما آیا اصلا از این دو گریزی هست؟

به نظر می رسد که پس از گذشت 5 قرن از رنسانس، انسان تنها تصور می کند که از بند اومانیسم رهایی یافته است. انسان پس از آن تا به خود بیاید ابتدا به طبیعت گفت آن «شکل باش» که من می خواهم(رمانتسیم) و پس از آن گفت «آن‌ طور عمل کن» که من می خواهم (پوزیتویسم). در واقع تمامی نگرانی های امروزی در رابطه با گرمایش زمین، خطر انقراض گونه ها، بحران های آبی و …. تماماً انعکاس نوعی از اومانسیم هستند و بدیهی است که غایت اصلی انسان است.

اگر امروزه انقراض نوعی از گونه جانوری برای جامعۀ جهانی مهم شده دلیلش آن است که نگران اختلال اکوسیستم، آیندۀ زمین و بقای خویش هستند نه آن که این نگرانی برآمده از حسی همذات پندارانه با آن گونه باشد. نگاه همذات پندارانه یا عرفانی تنها نگاهی است که از اومانیسم عاری است. در این نگاه شما به یک گربه و یا یک سنگ همان اندازه حق بودن می دهید که به خودتان. از طرفی به نظر می رسد این نگاه با غریزۀ بقای انسانی همخوانی ندارد و تحقق گسترده آن امری ناممکن است. اما آیا از اومانیسم گریزی هست؟ یا اصلاً اومانسیم لزوماً پدیدۀ نامطلوبی است؟

در اومانیسم انسان مرکز هستی است و مادامی که ما در حال تولید مفاهیمی پیرامون جایگاه انسان در هستی هستیم مداماً اومانیسم را تأیید می کنیم. چرا که تنها ما قادر به تعریف این جایگاه هستیم و هیچ گاه در این رابطه با طبیعت و دیگر جانوان سخن نگفته ایم. بنابراین به نظر می رسد از اومانیسم گریزی نیست ولی با این حال در اینجا باید مرزی میان نگاه آمرانه و اومانسیم کشید. اومانسیم اصالت را به انسان می دهد و در ابتدا این اصالت در اومانسیم به غرایز و تمایلات او داده شد.

تمایلاتی چون تمایلات زیبایی شناسانه در رمانتسیم و تمایلات مادی در قرن اخیر. اما باید گفت که انسان فرای این‌ها به شناخت، الهام و کمال نیازمند است. بنابراین اینجا دیگر مسئله این است که انسان را در اومانیسم طوری تعریف کنیم که دست کم شایسته تمامیت انسان باشد. آب، در کنار زیبایی و رفع تشنگی، منبع شناخت و الهام است. در نتیجه می توان گفت که اومانیسم به خودی خود پدیدۀ شری نیست بلکه مسئلۀ اساسی در تعریف جایگاه طبیعت نزد انسان ابتدا، تعیین جایگاه انسان و لحاظ تمامیتش در طبیعت است.

انسان، طبیعت و اومانسیم
تصویر 1: انسان، طبیعت و محیط.مأخذ: https://pecritique.com/2018
نوشته قبلی

بازگشت به رویکردی گونه محور در معماری

نوشته بعدی

همکاری با قطر چگونه پیش خواهد رفت؟!

محمدرضا فروزنده

محمدرضا فروزنده

پژوهشگر دکتری معماری منظر دانشگاه تهران

مطالب مرتبط - Related Post

مدیر پروژه سفر به هرمزگان در گفت و گو با روزنامه صبح ساحل: اقتصاد محلی دریاپایه بسیار کمرنگ شده است

مدیر پروژه سفر به هرمزگان در گفت و گو با روزنامه صبح ساحل: اقتصاد محلی دریاپایه بسیار کمرنگ شده است

شنبه 18 شهریور 1402
دعوت استاد دانشگاه تهران از متخصصین منظر برای واکنش به تخریب منظر سرزمینی زاگرس

دعوت استاد دانشگاه تهران از متخصصین منظر برای واکنش به تخریب منظر سرزمینی زاگرس

شنبه 7 مرداد 1402

مراسمات آیینی محرم در خوزستان؛ از نخل کلبی خان و شیدونه چه می دانید؟

باغ عباس آباد؛ پدیده ای که توسط شاه عباس صفوی از دید همگان مخفی ماند

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

باغ کوهنوردی

نوشته بعدی
تجربه دیروز، فرصت امروز؛ همکاری با قطر چگونه پیش خواهد رفت؟!

همکاری با قطر چگونه پیش خواهد رفت؟!

مدیریت ایجابی، مدیریت سلبی

مدیریت ایجابی، مدیریت سلبی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *