• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
شنبه 7 خرداد 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی اخبار

موانع تحقق‌پذیری طرح جامع پس از انقلاب

نظر آنلاین توسط نظر آنلاین
دوشنبه 23 اردیبهشت 1398
در اخبار, منتخب
A A
0

در سال‌های اول انقلاب، به دلیل از‌هم‌پاشیدگیِ دستگاه دولت، نظام اقتصادی و سازمان مدیریت شهری کشور، توسعۀ تهران به صورت هرج‌ومرج‌طلبانه درآمد و نوعی ساخت‌وساز بی‌رویه زیر لوای «مسکن‌سازی انقلابی» رواج یافت و در نتیجه عوارض توسعۀ بی‌رویه مثل حاشیه‌نشینی، استقرار غیرمجاز صنایع و خدمات و تخریب محیط‌زیست تشدید شد. در دهۀ اول، یکی از سیاست‌های دولت، تأمین مسکن اقشار فرودست شهری بود. طبیعتاً در چنین وضعیتی که پراکنده‌رویی نقاط شهری در اطراف تهران به رغم تمهید موانع قانونی برای آن مشاهده‌شد، نمی‌توان انتظار تنظیم یک طرح جامع و تفصیلی شهر را بدون توجه به تحولات اقتصادی و اجتماعی داشت. البته بخشی از مشکلات ادارۀ شهر پس از انقلاب نیز از سر احساسات بود و به ماهیت پرشور انقلاب برمی‌گشت که نفی گذشته را طلب می‌کرد و تصویر روشن و برنامه‌ای معلوم برای آینده نداشت.

به دنبال این نابه‌سامانی‌ها در سال ۱۳۵۸، قسمتی از محدودۀ ۲۵ ساله در غرب تهران از مرز محدودۀ ۵ ساله تا مسیل رودخانۀ کن به نام محدودۀ آزاد اعلام شد و زیر اشغال ساخت‌وسازهای جدید قرار گرفت. اما حتی حدود این اراضی آزادشده تا سال ۱۳۶۰ از مسیل رودخانۀ کن نیز تجاوز کرد و تا اراضی لتمال کن ادامه یافت و کل منطقۀ شمال غربی تا نزدیکی جنگل چیتگر را در برگرفت.

در ادامۀ این روند، واگذاری زمین به تعاونی‌های مسکن و ایجاد شهرک‌های مسکونی جدید به یک شیوۀ رایج توسعۀ شهری بدل شد. در همین دوره گسترش و استقرار صنایع غیرمجاز در اطراف تهران، افزایش سریع کاربری نظامی و رشد حومه‌نشینی و حاشیه‌نشینی به تشدید روندهای منفی توسعۀ شهری کمک کرد. با اشباع ظرفیت طبیعی بستر تهران، توسعۀ ناپیوستۀ پیرامونی به شکل غالب توسعۀ فضایی آن تبدیل شد. پدیده‌ای که به تغییر ساختار فضایی- کالبدی تهران و پیدایش مجموعۀ شهری تهران منجر شد. این امر باعث انتقال مسائل و مشکلات شهری تهران به سراسر منطقۀ پیرامونی در ابعاد وسیع‌تر گردید.

بیشتر بخوانید

آیا نظام پژوهش در ایران موفق بوده است؟

ضد محله؛ چرا دوست ندارم در باستی هیلز زندگی کنم؟

در سال‌های پایانی دهۀ ۶۰ با تغییر سیاست‌های مدیریت شهری، افزایش شدید قیمت زمین و مسکن، رواج فرهنگ آپارتمان‌نشینی، رشد سریع سرمایه‌گذاری و تکنولوژی در ساخت‌وساز و غیره، گرایش به توسعۀ عمودی شدت یافت. در نتیجه نبود یک طرح جامع، توسعۀ همه‌جانبه و اتخاذ سیاست فروش تراکم، موج جدید بلند‌مرتبه‌سازی و برج‌سازی و برج‌نشینی به یک پدیدۀ فراگیر در تهران تبدیل شد. به طوری که از یک‌سو در طول یک دهه سیمای عمومی تهران تغییر اساسی پیدا کرد و از سوی دیگر عوارض ناشی از توسعه بی‌برنامه و بی‌رویه عمودی در تهران به صورت مشکلات زیست محیطی، تشدید نابرابری اجتماعی و تشدید نابه‌سامانی در اقتصاد زمین و مسکن به مسائل پیشین اضافه شد.

بعد از انقلاب طرح جامع تهران به کنار نهاده شد. بالاخره دورۀ ۲۵ سالۀ طرح جامع تهران که از سال ۱۳۴۷ شروع شده بود، در سال ۱۳۷۲ خاتمه یافت. وزارت مسکن و شهرسازي از سال ۱۳۶۵ تهیۀ طرح جامع دوم را در برنامه‌هاي جاري خود قرار داد. این وزارتخانه طرح «حفر و ساماندهي شهر تهران» را جهت روزآمدکردن نقشۀ طرح جامع اول و برطرف‌کردن مشکلات اساسي شهر تهیه کرد. مطالعات طرح ساماندهي تهران که در سال ۱۳۷۱ در شورايعالي شهرسازي و معماري ایران به تصویب رسید، محدودیت توسعۀ پیوستۀ تهران و کمبود زمین در خصوص تأمین سرانه‌های خدماتي ساده است. در همین زمینه سیاست طرح ساماندهي بر دو اصل عمده متکي بود: اول هدایت برنامه‌هاي فضائي شهر به الگوي مورد نظر طرح و دوم انجام يک سري برنامه‌هاي تحدید جمعیت (جهت محدود‌كردن جمعیت در حد ۷۶۵۰۰۰۰ نفر). همچنین در این طرح بدون توجه به شهرها و آبادی‌های موجود، ایجاد ۵ شهر جدید در اطراف تهران توصیه شده بود.

طرح جامع

از مهم‌ترین مشکلات شهري که مورد مطالعۀ این طرح قرار گرفت، فقدان سازوکارهاي ضروري برای به‌حرکت‌واداشتن منابع غیردولتي بود. با قطع کمك‌هاي دولت و تأكید بر خودکفایي و خودگرداني، شهرداري تهران، مقرر شد که اعتبارات مورد نیاز براي نوسازي سریع تهران از محل فروش تراکم و معامله با مالکان در نحوۀ استفاده از اراضی فراهم شود. این سیاست با پایان‌یافتن جنگ ایران و عراق و شروع دوران ثبات و بازسازي، مبناي کار قرار گرفت و بدین ترتیب طرح مصوب ساماندهي (۱۳۷۱) نیز کنار گذاشته شد.

اجرای دست‌وپاشکستۀ این طرح شاید تنها برای شهرداری مفید واقع شد. شهرداری توانست با فروش تراکم و توافق با مالکان، در زمانی کوتاه هزینۀ لازم برای امکان احداث بزرگراه‌ها، نظافت شهر، زیباسازی آن و توسعۀ فضاهای سبز و تأمین خدمات شهری را فراهم آورد. به عبارتی می‌توان توافق شهرداری با مالکان زمین و فروش تراکم مازاد را مبنای تحولات کالبدی و نحوۀ استفاده از اراضی در شهر تهران دانست. ادامۀ این روند، باعث بی‌اعتباری قانون، برنامه و طرح، وابستگی عمیق و همه‌جانبۀ شهرداری به درآمدهای حاصل از فروش تراکم و همچنین نزول فوق‌العاده و مستمر نگران‌کنندۀ کیفیت و کارایی محیط شهر شد. علاوه بر این، عدم حضور ارگان‌های مردمی مانند شورای اسلامی یا انجمن شهر به عنوان نهادهای کنترل شهرداری، باعث تسریع این روند شد؛ در حالیکه قانون تشکیلات شوراهای اسلامی در آذرماه ۱۳۶۱ به تصویب رسیده بود.

برچسب ها: توسعه شهریطرح جامع شهری
نوشته قبلی

 تغییر در مصوبات انجمن علمی معماری منظر ایران

نوشته‌ی بعدی

مدیریت دولتی خط قرمز مدیریت رویدادهای مذهبی ایرانی

نظر آنلاین

نظر آنلاین

مطالب مرتبط - Related Post

آیا نظام پژوهشی در ایران موفق بوده است؟

آیا نظام پژوهش در ایران موفق بوده است؟

دوشنبه 19 مهر 1400
ضد محله؛ چرا دوست ندارم در باستی هیلز زندگی کنم؟

ضد محله؛ چرا دوست ندارم در باستی هیلز زندگی کنم؟

جمعه 10 اردیبهشت 1400

شکل‌گیری مسیرهای طراحی نشده و غیرقانونی؛ مخالف با نظر برنامه ریزان شهری

جداسازی تعاملات اجتماعی از ساختارهای طبیعی در شهر

گردشگری و مدیریت اوقات فراغت تهران، رهاشدگان در مسیر اتفاقات

زیبایی در باغ معاصر ایرانی

نوشته‌ی بعدی
مدیریت دولتی خط قرمز مدیریت رویدادهای مذهبی ایرانی

مدیریت دولتی خط قرمز مدیریت رویدادهای مذهبی ایرانی

شهر بخارا، روایت بقای منظر آبی

شهر بخارا، روایت بقای منظر آبی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
طرح محله اسلامی: بیم ها و امیدها

طرح محله اسلامی: بیم ها و امیدها

جمعه 6 خرداد 1401
تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم