مشکلات و کاستی‌های موجود در محیط شهری و ساختمان‌های عمومی، افراد دارای معلولیت را با محدودیت‌هایی مواجه کرده که موجب اختلال در رابطۀ آنها با محیط می‌شود. براساس برآورد سازمان ملل متحد، بیش از ده درصد جمعیت جهان با گونه‌ای کم‌توانی مواجهند. بنا به دلایل متفاوتی مانند جنگ، زلزله، تصادف، بیماری و شیوه تحرک غیراصولی، با سیر فزاینده آمار کم‌توانان جسمی_حرکتی در جامعه مواجه هستیم. علاوه‌براین، گروه‌های دیگری نظیر سالمندان، کودکان، مادران همراه با کالسکۀ کودک، خانم‌های باردار و سایر افرادی که دچار محدودیت حرکتی موقتی می‌شوند نیز در جامعه زندگی می‌کنند که به دلیل موانع دسترسی، امکان تردد ایمن و دستیابی راحت به فضاهای شهری را ندارند. از میان انواع ساختمان‌های عمومی، ساختمان‌های اداری اهمیتی خاص دارند زیرا عدم امکان مراجعۀ معلولین برای انجام امور مختلف اداری ممکن است موجب بروز اختلال و خسارات جبران‌ناپذیر در زندگی آنان و خانواده‌هایشان شود.
نگاهی اجمالی به وضعیت موجود ساختمان‌های اداری نشان می‌دهد که اغلب این ساختمان‌ها پاسخگوی نیازها و محدودیت‌های معلولین نیست. بررسی موانع موجود در دسترسی به ساختمان‌های اداری به طراحان، برنامهريزان و مديران شهري کمک می‌کند تا از بروز چنين مشكلاتي در طرحهاي آتي جلوگيري کنند و با ارائۀ راه‌حل‌ها و مناسب‌سازی ساختمان‌ها، امكان برطرف‌کردن موانع و اصلاح وضع موجود را فراهم آورند.
۱- موانع و مشکلات دسترسی و ورود به ساختمان
اولین مرحله برای مراجعه به ساختمان اداری و انجام امور، وظایف و مقاصد مورد نظر، دستیابی به ساختمان است. نبود محل مناسب برای توقف اتومبیل، شیب عرضی و طولی نامناسب معبر، پهنای کم معبر مجاور ساختمان، وجود موانع در معبر، کفسازی نامناسب و اختلاف سطح بین سطح پیاده‌رو و سواره‌رو از جمله چالش‌های دستیابی به ساختمان است.
مشکلاتی که موجب عدم دسترسی ایمن و راحت از معابر به ساختمان‌های اداری می‌شود شامل وجود اختلاف سطح بین خیابان و طبقه ورود به ساختمان، وجود رامپ ورودی با شیب زباد یا پهنای کم، لغزنده بودن یا وجود سطوح دندانه‌دار و کنگره‌ای در کفسازی رامپ و پله، پله‌های با ارتفاع زیاد وعمق و پهنای کم، نبودن میله‌های دستگرد در طرفین پله یا رامپ، نامناسب بودن نوع درِ ورودی، عرض کم و ابعاد نامناسب بازشوی ساختمان، عمق کم فضای جلوی ورودی، وجود مانع در کف، آستانه بلند درب ورودی و صیقلی بودن و جنس نامناسب کفسازی ورودی است.
۲- مشکلات در تردد و فعالیت در داخل ساختمان
استقرار فضاهای اداری در طبقات و نبود آسانسور از مشکلات تردد عمودی در ساختمان‌های اداری است. دیگر موانع عبارتند از:
وجود اختلاف سطح در فضاهای داخلی بدون پیش‌بینی رامپ یا پله مناسب، ابعاد و شکل نامناسب راهروها و وجود موانع در مسیر تردد، ابعاد غیر استاندارد و بازشوی نامناسب با پهنای کم،کفسازی بامصالح لغزنده‌و صیقلی،کفپوش با پرز بلند، نامناسب بودن چیدمان و فضای غیرکافی برای چرخش وجابجایی ویلچر، روشنایی ناکافی محیط و تهویه نامناسب داخل ساختمان، ابعاد نامناسب پیش‌فضای ورودی برای حرکت، فاصله کم بین دو ورودی و ناهماهنگ بودن جهت بازشوی درهای ورودی.
پهنا و عمق کم کف پله، ارتفاع زیاد پله، پیش‌آمدگی زیاد پله از پاخور، باز بودن پاخور پله، لغزنده یا صیقلی بودن جنس کف پله، جنس کف و ابعاد ناکافی پاگرد، عدم وجود میله دستگرد و نبود علائم حسی در کف و پاگرد، نبود میله‌های دستگرد، میله‌های دستگرد ناامن، شکل، جنس و ابعاد نامناسب میله‌های دستگردی.
پهنای کم در آسانسور، ابعاد نامناسب اتاقک آسانسور، سرعت زیاد بسته شدن در آسانسور، بالاتر بودن کف آسانسور از کف راهرو، ارتفاع نامناسب صفحه کنترل، عدم استفاده از علائم هشداردهنده صوتی ولمسی مناسب و نبود دسگیره‌های کمکی در آسانسور.
۳- مشکلات موجود در تسهیلات و خدمات جانبی ساختمان
عدم امکان دسترسی راحت و ایمن به تسهیلات و استفاده از تجهیزات موجود در ساختمان‌های اداری نیز از مشکلات ساختمان‌های اداری است، نبود سرویس‌های بهداشتی مناسب برای معلولین عرض کم و جهت نامناسب بازشو، ابعادکم فضای داخل سرویس، عدم وجود میله‌های دستگرد کمکی، ارتفاع نامناسب قرارگیری وسایل و تجهیزات و شیرآلات بهداشتی نامناسب.
بالا بودن ارتفاع شماره گیر تلفن همگانی، پیشخان،کارت خوان، باجههای خودپرداز بانک، دگمههای کنترل آسانسور، آب‌سردکن و آبخوریها، صندوقهای پست، مکان استقرار نامناسب تجهیزات، نبود علائم و تابلوهای راهنمای مناسب و قابل استفاده، ارتفاع نامناسب قرارگیری علائم، ابعاد نامناسب تابلوهای راهنما و استفاده از رنگ‌های نامناسب.
۴- راهکارهای مناسب‌سازی ساختمان‌های اداری
هدف از مناسب‌سازی ساختمان‌های اداری، تأمین فرصت برای همه اقشار جامعه فارغ از میزان توانایی یا محدودیت‌های حرکتی آنها درجهت امکان‌پذیری دسترسی وتحرک مستقل، عادلانه ومحترمانه در این ساختمان‌ها برای انجام وظایف محوله یا مقاصد خود است.
در این راستا، رویکرد اصلی برای ارائه راه حل ها، جستجوی معلولیت‌های بنا و در واقع معلول دیدن ساختمان است. به عبارت دیگر با توجه به انتظاراتی که از ساختمان‌های اداری وجود دارد، با آسیب‌شناسی ساختمان، مشکلات و کاستی‌هایی که مراجعه‌کنندگان در مراتب مختلف دسترسی به ساختمان با آنها مواجهند شناسایی شده و راه‌حل‌های مناسب‌سازی بنا به مورد و با در نظر داشتن عوامل مداخله‌گر و در انطباق با ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای معلولین ارائه می‌گردد.
