متاسفانه دوره کارآموزی که امروزه در سرفصل آموزش معماری گنجانده شده درست اجرا نمی‌شود. اگر بخواهیم هدف این سرفصل دانشگاهی محقق شود لازم است با ترفندی دانشگاه‌ها و دفاتر به یکدیگر مرتبط شوند. نوید امامی با توجه به تجربیات خود در زمینه حرفه‌ای، پروژه‌ای را به همکاری حرفه‌مندان این رشته مطرح کرده است. نظرآنلاین در این‌باره با او گفتگو کرده است.

نظرآنلاین: چه عواملی سبب شد پیشنهاد پروژه‌ای در زمینۀ ورود معماران به فضای کسب و کار توسط شما مطرح شود؟

نوید امامی: دغدغۀ من این بود که با تعداد زیادی از افراد در محیط کار مواجه می‌شدم که میان توانمندی‌ها و کاری که به آن مشغولند، هماهنگی وجود نداشت. من در دفتر خودم، کارآموزهایی داشتم که فکر می‌کردند به طراحی علاقه دارند اما در حین کار متوجه می‌شدم که برای اجرا مناسب هستند یا برعکس، کسانی را در کارگاه می‌دیدم که ذهنی سه بعدی و خلاق برای طراحی داشتند و حضورشان در آتلیه می‌توانست بسیار مفید باشد اما بهترین زمان کاری‌شان، که شخصیت حرفه‌ای‌ آن‌ها را شکل می‌داد به امور اجرایی کارگاه اختصاص می‌دادند. نمونۀ بارز دیگر افرادی هستند که در شهرداری‌ها کار می‌کنند و برخی از آن‌ها در طراحی نخبه هستند اما کلیشۀ داشتن یک شغل دولتی و امنیت اقتصادی مانع از شکوفاشدن این افراد در حیطۀ معماری می‌شود. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که از روز اول با حقوق وزارت کار در یک نهاد دولتی کار کنند تا اینکه در یک مجموعه ی معتبر به عنوان کارآموز و بدون دستمزد کار حرفه ای را یاد بگیرند

نظرآنلاین: یک قدم به عقب برمی‌گردیم و این سؤال را مطرح می‌کنم که اگر چه اتفاقی برای این افراد می‌افتاد آن‌ها در جایگاه شغلی مناسب خود قرار داشتند؟

نوید امامی: برای من در زمان دانشجویی به واسطه شرایطی که داشتم فرصتی پیش آمد که در یک محیط حرفه‌ای کار کنم. شخصیت حرفه‌ای من در همان‌جا شکل‌گرفت. به نظر من اولین تجربۀ کاری، شخصیت حرفه‌ای افراد و الویت‌های آن‌ها را شکل می‌دهد.

یک شخص با استعداد در حوزۀ معماری را تصور کنید که در اولین تجربۀ کاری خود به ‌عنوان طراح وارد یک شرکت کابینت‌ساز می‌شود و با مهارتی که در نرم افزارهای سه بعدی دارد می‌تواند نظر مشتریان را در طراحی تأمین کند و برای این کار تحسین شود و به واسطه درآمد زیادی که این شغل دارد پول خوبی دریافت کند. اما این فرد به واسطۀ همین درآمد و جایگاه و تجربه نکردن یک پروسۀ طراحی حرفه‌ای قادر نخواهد بود در محیط های حرفه‌ای معماری به فعالیت مشغول شود. حال فرض کنید همین فرد در یک مجموعۀ حرفه‌ای شروع به کار کند و طرح‌ها و دیدگاه‌های او مورد انتقاد افراد حرفه‌ای قرار بگیرد و صیقل بخورد و با تمرین مکرر به کارش و نتیجه‌اش حساس شود . این فرد در همه کارهای آینده و محیط‌های کاری بعدی‌اش این توانمندی‌ها را با خود خواهد برد. به اصطلاح بنچ مارکی را پیدا می‌کند که قادر است آن را توسعه دهد. بنابراین اولین محیط کاری در شکل‌گیری شخصیت حرفه‌ای افراد بسیار مؤثر خواهد بود.

امروز به کارآموزی در دفاتر معماری معنی بیگاری می‌دهند و اینطور گفته می‌شود که با نیروی مفت پروژه جمع‌ می‌کنند. در صورتی که برای یک دفتر معماری حرفه‌ای صرف نمی‌کند که کارش را با نیروی غیرحرفه‌ای جمع کند چون تربیت این نیروها انرژی زیادی از آن‌ها می‌گیرد.

 نظرآنلاین: ساز و کار این پروژه چگونه است و به چه صورت در فضای حرفه‌ای برای معماران مؤثر خواهد بود؟

نوید امامی: یک پروژه تعریف شد که در آن عده‌ای از دانشجویان انتخاب می‌شدند تا در دفاتر معماری به عنوان کارآموز مشغول به کار شوند. شرایط انتخاب به این صورت است که ورکشاپی برگزار می‌شود و افراد موفق در زمینه معماری در این ورکشاپ روند اتفاقات حرفه‌ایشان را برای این دانشجویان توضیح دهند. به این‌ ترتیب دانشجویان افرادی را که توانسته‌اند بدون کشیدن نمای کلاسیک و کارهایی از این قبیل به توفیقی دست یابند، ببینند. فرصتی برای آن‌ها است تا با افرادی آشنا شوند که با معماری رشد و کارآفرینی کرده، پروژه‌های خوب ساخته و در نهایت دیده شده‌اند. به نظر من اگر در این ورکشاپ‌ها تجربۀ این افراد را بشنوند در صورت توانمندی موتور محرکشان روشن می‌شود. حداقل این بهره را دارد که قدرت تشخیص پیدا می‌کنند که چه فضای حرفه‌ای مناسب توانمندی‌های آن‌هاست. اگر هم در محیطی فعالیت کنند که مناسب آن‌ها نیست این قدرت را دارند که آگاهانه انتخاب کنند که می‌خواهند پول درآورند و حداقل آن حرفه شخصیت حرفه‌ایشان نمی‌شود. با چنین شرایطی فرد نسبت به کاری که انجام می‌دهد آگاه است و اگر در آینده در یک دفتر طراحی حرفه‌ای کار کند و چندین بار از او بخواهند که کارش را اصلاح کند، پذیرا خواهد بود. به‌همین دلیل است که اکثر دفاتر سعی می‌کنند، نیروهایی که به عنوان کارآموز می‌گیرند را رشد دهند و این بذری است که برای آیندۀ مجموعه‌شان می‌کارند.

نظرآنلاین: نتیجۀ برگزاری این دوره‌ها در عمل چه خواهد بود؟

نوید امامی: امروزه افرادی به عنوان دیزاینر باب شده‌اند که با خرید مبل، لوستر، پرده، چسباندن سرستون، سنتوری و فرشته‌های پتینه‌ای که همدیگر را در نما بغل کرده‌اند، درآمد زیادی کسب می‌کنند. تصور می‌کنم اینها همان افراد مستعدی هستند که در جای غلط قرارگرفته اند. رشد کمّی چنین فعالیت‌هایی در حوزه‌های مرتبط با معماری تنزل سلیقۀ عمومی و جامعه غیر‌حرفه‌ای را در پی خواهد داشت.

متاسفانه دوره کارآموزی که امروزه در سرفصل آموزش معماری گنجانده شده درست اجرا نمی شود. اگر بخواهیم نیت این سرفصل دانشگاهی عملی شود لازم است با ترفندی دانشگاه‌ها و دفاتر حرفه ای را با یکدیگر مرتبط کنیم. برای مثال هر دانشگاه می‌تواند با دفاتر موفقی که فارغ‌التحصیلان همان دانشگاه اداره می‌کنند همکاری کرده و ورکشاپ‌هایی را با حضور معماران توانمند برگزار کند و این به عنوان مسئولیت اجتماعی دفاتر نسبت به حرفه و دانشگاهی که در آن درس خوانده اند ارزش گذاری شود. به این ترتیب با احساس مسئولیت دو جانبه دانشگاه و دفاتر، با دانشجویان مصاحبه شده و راه ورود آن ها به فضای حرفه‌ای روشن می شود.

من فکر می کنم همکاری این دو حوزه با هم فرصت های فوق العاده ای را برای آینده ی معماری و ارتقا سلیقه ی عمومی جامعه ایجاد می کند.