• آرشیو
  • نویسندگان
دوشنبه 10 بهمن 1401
نظرآنلاین
پایگاه خبری - تحلیلی پژوهشکده نظر
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی شهر مبانی شهر

شهرهای جدید، ایده ­ای برخاسته از ضد الگو

امین مقصودی نویسنده: امین مقصودی
پنج‌شنبه 18 اردیبهشت 1399
در مبانی شهر, شهر, یادداشت
A A
0

ایده ساخت شهرهای جدید در ایران، از بدو ورود به نحوی متأثر از یک نگاه و رویکرد پدرسالارانه بوده است، که استمرار این نگاه منجر به شکل‌گیری یک ضد الگو (الگوی نادرست) برای شهرهای جدید ساخته شده در دهه­ های گذشته شده است.
ساخت شهر جدید را بایستی از نظر تاریخی در ارتباط با شهرهای نفتی ریشه‌یابی نمود. به واسطه کشف نفت، حضور شرکت نفت انگلیس در خوزستان و توسعه فعالیت­های مرتبط با صنعت نفت، برای اولین بار در تاریخ ایران مفهوم شهرهای جدید مطرح شد و در پی آن شهرهایی پدید آمدند که از نظر ساختار کالبدی و فرایند شکل‌گیری در فرهنگ شهرسازی ایران پدیده بدیعی بودند. شرکت نفت انگلیس برای پاسخ‌دهی به نیازهای سکونتی و رفاهی کارگران و کارمندان خود شهرهایی را برپا نمود و ­کوشید تا از این طریق نیروی انسانی مورد نیاز خود را از نظر اجتماعی کنترل و مهندسی نماید. بر همین اساس به صورتی دیکتاتورمآبانه و با یک سیاست پدرسالارانه این شهرها احداث شدند که در آن ابعاد گوناگون زیست شهری نظیر محل سکونت، چگونگی سکونت و فضای مورد نیاز برای سکونت و غیره بدون در نظر گرفتن حقوق، سبک زندگی و فرهنگ ساکنان، به آن­ها تحمیل شد (تصویر 1).

شهرهای جدید، ایده ­ای برخاسته از ضد الگو
تصویر 1: تصویر هوایی نفت‌شهر آبادان در دهه 1940 از اولین شهرهای جدید احداث شده در ایران. مأخذ: www.lucian.uchicago.edu

مفهوم شهر جدید در دهه 40 و 50 شمسی برای بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. در این سال­ها شهرهای جدید برای بسیاری از شرکت­هایی که در نتیجه سرمایه‌گذاری دولت در صنایعی نظیر فولاد و کشاورزی توسعه یافته بودند، به عنوان راهکاری برای تأمین نیاز مسکن کارکنانشان در نظر گرفته شدند. از همین‌رو این شرکت­ها بر مبنای الگوی شهرهای نفتی و به تقلید از شرکت نفت انگلیس به گونه ­ای پدرسالارانه و با همان نگاه بالا به پایین، شهرهایی از پیش طراحی شده را ایجاد نمودند و کارگران و کارمندان خود را در آن­ها اسکان دادند (تصویر 2).

بیشتر بخوانید - Read More

وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

شهرهای جدید، ایده ­ای برخاسته از ضد الگو
تصویر 2: تصویر هوایی از فولادشهر، یکی از شهرهای جدید شرکتی در دهه 40. مأخذ: www.fooladshahr.ir

پس از انقلاب اسلامی، مفهوم شهر جدید دوباره در نظام شهرسازی ایران مطرح شد، البته این بار نه به منظور اسکان نیروی کار، بلکه به عنوان راهکاری برای سامان‌دهی جمعیت رو به افزایش شهرهای بزرگ. در این دوره، دولت بر اساس تجربیات گذشته در زمینه شهرهای جدید نفتی و شرکتی، با هدف پالایش و اسکان جمعیت کلان شهرها، تأمین مسکن ارزان قیمت و مقرون به صرفه، جلوگیری از تمرکزگرایی و عدم ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در حاشیه کلان‌شهرها، شهرهای جدیدی را احداث نمود (تصویر 3).

شهرهای جدید، ایده ­ای برخاسته از ضد الگو
تصویر 3: تصویر هوایی از شهر جدید هشتگرد، نمونه­ای از شهرهای جدید سرریزپذیر. مأخذ: www.mehrnews.com

امروزه بسیاری از این شهرهای دولتی که می ­توان عنوان شهرهای جدید سرریزپذیر را نیز به آن­ها نسبت داد با مشکلات عدیده ­ای در جذب جمعیت مواجه ­­اند و فاقد جنبه­ های اجتماع‌پذیری می ­باشند. آنچه که در رابطه با این شهرها می ­توان بیان نمود این نکته است که دولت به عنوان قوه تصمیم‌گیر در ارتباط با شهرهای جدید سرریزپذیر این اشتباه را مرتکب می ­شود که می­ تواند با تکرار همان سیاست پدرسالارانه و به مانند شهرهای نفتی و شرکتی، شهری را پدید آورد و بخشی ازجمعیت کلان شهرها را در آن­ها اسکان دهد. اما حقیقتی که در این میان به آن توجه نمی­ شود، این موضوع است که اساساً ساکنان شهرهای نفتی و شرکتی بنا به دلایل معیشتی و شغلی ناگزیر بودند که در این شهرهای دیکتاتوری سکونت گزینند، اما در شهرهای جدید سرریزپذیر جنبه الزام‌آوری برای پذیرش سکونت دستوری از سوی شهروندان وجود نداشت؛ که این عدم اجبار برای سکونت را می­ توان به عنوان یکی از دلایل عدم جمعیت‌پذیری این شهرها مورد توجه قرار داد.

برچسب ها: پدرسالارانهشهر جدیدشهرسازی دیکتاتوری
نوشته قبلی

حذف مردم؛ سقوط از محله به واحد همسايگی

نوشته بعدی

ارزیابی برند مسکن ارزان قیمت در شهر معاصر

امین مقصودی

امین مقصودی

مطالب مرتبط - Related Post

وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

یکشنبه 1 آبان 1401
حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

چهارشنبه 27 مهر 1401

نقش “تعریف از فضا” بر تحلیل “نحو فضا”

دیپلماسی فرهنگی خواهرخواندگی شهرهای ایران در روابط بین الملل

نقد نظام مدیریت ساخت‌وساز شهری تهران (3)

The Line،رویای بلندپروازانه فرار از مرگ

نوشته بعدی
ارزیابی برند مسکن ارزان قیمت در شهر معاصر

ارزیابی برند مسکن ارزان قیمت در شهر معاصر

از بازار تا مال

از بازار تا مال

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • پربازدیدترین
  • پربحث ترین
  • آخرین مطالب
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

7
زنان نامرئی و منظر شهری

زنان نامرئی و منظر شهری

3
زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

زاینده‌رود؛ از تکوین تا تخریب تمدن

3
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

وزارتخانه چند تکه: مسکنی که منتزع می شود

یکشنبه 1 آبان 1401
تأثیر روند رشد و توسعه بر ساختار شبکه اکولوژیکی شهری تهران

تأثیر روند توسعه بر ساختار شبکه اکولوژیکی شهری تهران

جمعه 29 مهر 1401
حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

حقوق مالکانه و اثر آن بر سرانه کاربریهای عمومی سطح شهر

چهارشنبه 27 مهر 1401
راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

راه، شریان حیات یا ابزار مداخله؟

دوشنبه 25 مهر 1401
نظرآنلاین

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

Navigate Site

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ

Follow Us

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم