• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
پنج‌شنبه 5 خرداد 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی شهر سازمان فضایی شهر

تاملی بر انسجام فضایی شهر معاصر؛ اهواز شهر چهل تکه

محمد فرشیدی توسط محمد فرشیدی
شنبه 25 مرداد 1399
در سازمان فضایی شهر, شهر
A A
0

زمانی که شهرهای بزرگ با سرعت رو به توسعه و افزایش وسعت پیش می روند، نقاط حاشیه ای بدون توجه به ساختار کلی فضایی شهر خود را به هسته های اولیه متصل می کنند. اگر این اتصال با نگاهی کل نگر  و جامع به کل استخوان بندی شهر نباشد آن را تبدیل به جزیره های جدا از همی می کند که صرفا به هم متصل شده اند و دیگر نمی توان آن را یک کل واحد دید. خلا وجود طرح جامع در شهر اهواز برای سال های طولانی سازمان فضایی این شهر را دچار آشفتگی کرده است.

 طرح جامع شهر اهواز برای نخستین بار در سال ۱۳۴۷ و برای دومین بار در سال ۱۳۶۸ به تصویب رسید. در سال ۱۳۸۸ بازنگری طرح جامع شهر اهواز پیشنهاد و آغاز شد که جزئیات طرح فوق در اسفندماه سال ۹۵ در شورای ‌عالی برنامه ‌ریزی استان تصویب شد. به عبارتی برای سال های طولانی شهر بدون بازنگری در طرح جامع رشد کرده است. سال هایی که اتفاقا بیشترین توسعه کالبدی شهر  پس از جنگ تحمیلی در آن دیده شده است.  بررسی روند افزایش جمعیت و وسعت شهر اهواز در طول زمان نشان می دهد با وجود اینکه جمعیت از سال 1355 تا 1385،  2/8 برابر شده ولی وسعت شهر 7/357 برابر شده که نشان از توسعه فیزیکی بی رویه این شهر دارد. از دلایل این گسترش فیزیکی هموار بودن زمین و واگذاری زمین های پیرامون شهر به صورت دولتی در دهه های 60 و 70 جهت احداث واحدهای مسکونی به تعاونی های مسکن بوده است که به  توسعه افقی شهر را دامن زده است.

تاملی بر انسجام فضایی شهر معاصر؛ اهواز، شهر چهل تکه
تصویر 1: استخوانبندی کلی شهر اهواز منبع: نگارنده

ساختار فضایی شهر اهواز به طور کلی متاثر از عبور رودخانه کارون از میان شهر است. بدین ترتیب شهر در راستای شمالی – جنوبی و در امتداد رودخانه ادامه یافته و ارتباط دو طرف رودخانه با پل های متعدد میسر شده است. محلات نیز به صورت پراکنده در اطراف این راستای شمالی- جنوبی استقرار یافته اند. آن چه مشخص است عدم  بهره گیری از استخوان بندی اصلی شهر در توسعه است. محورهای شرقی – غربی که ارتباط دو طرف رودخانه را با هم برقرار کرده اند، صرفا نقش متصل کننده  دارند و در ایجاد همپیوندی میان بخش شرقی و غربی رودخانه ناکارآمد هستند. دلیل این موضوع این است که کریدورهای شرقی و غربی از هر دو سمت، پیشروی اندکی دارند (تصویر1). در واقع این عناصر که می بایست منسجم کننده سازمان فضایی شهر باشند، از عمق زیادی برخوردار نیستند و از این رو میزان همپیوندی آن ها نیز به طرز قابل ملاحظه ای کاهش یافته است.

بیشتر بخوانید

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

تاملی بر انسجام فضایی شهر معاصر؛ اهواز، شهر چهل تکه
تصویر 2: محدوده مناطق حاشیه نشین، منبع: معاونت پژوهش دانشگاه شهید چمران

یکی دیگر از مشکلات شهر اهواز وسعت بسیار زیاد آن است. وسعت شهر اهواز بالغ بر 220 کیلومتر مربع است که حدود 140هکتار آن محدوده پر و مابقی خالی محسوب می شود. وجود این فضاهای خالی انسجام شهر را بر هم زده است. رشد صنایع در شهر اهواز و حواشی شهر همچون صنایع فولاد، صنعت نفت و ارتش و ساخت مجتمع های مسکونی و اداری توسط واحدهای یاد شده خود که مساحت زیادی از شهر را به خود اختصاص داده اند نیز در طی زمان به نابسامانی و گسستگی کالبد فیزیکی شهر انجامیده است. (تصویر 2) همچنین وجود محلات حاشیه ای زیاد در محدوده شهر علاوه بر مشکلاتی نظیر خدمات رسانی و ارتباطات، به گسستگی در فضاهای شهری انجامیده و ساختار کلی و جامعی در شهر به چشم نمی خورد. (تصویر 3) در واقع اصل کلیت در سازمان فضایی شهر حاکم نیست.

تاملی بر انسجام فضایی شهر معاصر؛ اهواز، شهر چهل تکه
تصویر 3: زمین های خالی و صنعتی بخش زیادی از شهر اهواز را اشغال کرده اند

سند 5 ساله توسعه شهر اهواز، ایجاد انسجام شهری را با راهکارهایی نظیر تبدیل زمین های بکر به فضای سبز و توجه به لبه های شهری از جمله لبه رودخانه و خط راه آهن میسر می داند. حال آن که باید توجه داشت انسجام شهری زمانی ایجاد می شود که معابر اصلی محلات، بتوانند با همپیوندی بالا خود را به بدنه اصلی شهر متصل کنند و عمق نفوذ به محلات افزایش یابد، در حالی که هم اکنون مناطق حاشیه ای بدون اتصال به بدنه اصلی شهر رها شده اند و مناطق مرکزی شهر نیز عموما توسط اراضی صنعتی از هم فاصله گرفته اند. چنین سازماندهی فضایی موجب شده است تا محلات به سوی ایزوله شدن بیشتر سوق پیدا کرده و شهر به تکه هایی وصله نخورده به هم تبدیل گردد.

برچسب ها: استخوان بندی شهرانسجام فضاییهم پیوندی
نوشته قبلی

هژمونی «چگونگی» در امر زیباسازی و غیاب متداومِ پرسش «چیستی»

نوشته‌ی بعدی

زندگی پیاده و سلامت جسمانی

محمد فرشیدی

محمد فرشیدی

پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

مطالب مرتبط - Related Post

جایگاه نظام بهره برداری در طرح های معماری و شهرسازی

جایگاه نظام بهره برداری در پروژه های شهری

پنج‌شنبه 29 اردیبهشت 1401
تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظورحل صورت مساله بحران مسکن

تحلیلی بر ساخت شهرهای جدید به منظور حل صورت مساله بحران مسکن

چهارشنبه 28 اردیبهشت 1401

هسته امن، پدافند غیرعامل، همسو یا خلاف جهت؟

پاویون، پاویون که می گفتند این است؟

مدیریت شهری کمتر هوشمند و انزوای شهروندان در اداره شهر

بررسی ابعاد مشارکت شهروندان در اجرای سند کاهش خطرپذیری تهران

نوشته‌ی بعدی
زندگی پیاده و سلامت جسمانی

زندگی پیاده و سلامت جسمانی

حاشیه نشینی معضل سردرگم مدیریت شهری

حاشیه نشینی معضل سردرگم مدیریت شهری

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

چهارشنبه 4 خرداد 1401
استقبال از بیان های جدید هنر در دنیای مجازی و انزوای هنرهای سنتی

بیان های جدید هنر در دنیای مجازی

دوشنبه 2 خرداد 1401
احیای تکنوکرات قنوات و زوال ارزش های معنایی منظر شهری تهران

احیای تکنوکرات قنوات

شنبه 31 اردیبهشت 1401
چرا ما کارناوال نداریم؟!

چرا ما کارناوال نداریم؟!

جمعه 30 اردیبهشت 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم