• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
چهارشنبه 8 تیر 1401
  • ورود
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
نظرآنلاین
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی منظر

شهر مردم (تفهم) یا شهر متخصصین (تبیین)؟

مریم اسماعیل‌دخت توسط مریم اسماعیل‌دخت
جمعه 10 بهمن 1399
در منظر, منظر شهری
A A
0

آیا ادراک و خوانش متخصص محور تحت عنوان طرح ­ها و برنامه­ های توسعه در عمل منطبق بر خوانش ساکنین شهر از شهر است؟

شناخت فنی و تکنولوژیکی از تمایل به پیش بینی محیط اطراف محقق نشات می گیرد که منجر به تمایل به علوم طبیعی می شود. پارادایم اثبات ­گرایی در مجرای انقلاب ­های علمی و توجه به امر واقع به عنوان گزاره مورد پذیرش منجر به شکل گیری رویکردهای پوزیتیویستی صرف گردید. اثبات گرایان، عقلانیت را به عقلانیت فنی و معرفت را به معرفت علمی تقلیل دادند.

در این رویکرد اگر گزاره ای قابل «تایید تجربی» نباشد، معنادار نیست. همانطور که از اطلاق واژه پوزیتیوستی عیان است، این رویکرد از حیث عاملیت، آبژه گرای مطلق است که سوژه هیچ مداخله ای در تولید فضای شهری ندارد. منظر شهری در این رویکرد امری واقعی است که در خلال کالبد، قابلیت مداخله عملی دارد، فضا آزمایشگاهی محض است که اطلاعات به واسطه مشاهده و برآورد، جمع آوری شده و به صورت تجربی با اندازه گیری های علمیِ صرف، اجزای فضای شهری با توجه به روابط علّی میان پدیده ها ارزیابی می گردد. مبنای ادراک شهروندان از شهر حواس پنجگانه با تاکید بر حس بینایی است.

بیشتر بخوانید

قرائت منظر شهری

با زخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

در این رویکرد هر آنچه که برای شهر A در اقلیم مجهول قابلیت پذیرش دارد برای شهر B با همان اقلیم قابلیت تعمیم دارد. برنامه های توسعه شهری نظیر طرح های جامع مصوب، خروجی این رویکرد است. از لحاظ هستی شناسی این رویکرد علوم انسانی را مساوی علوم طبیعی می داند و با داده های کمی و اطلاعات آماری، برنامه های توسعه شهری را تولید می کند. از لحاظ کاربردی، راحت ترین راه برنامه ریزی در توسعه های شهری رویکردهای کالبدگرایانه ماده­ گراست. اصول رویکرد اثبات گرایی در تولید برنامه های توسعه عبارتند از:

  • اصل واقعيت گرايي، به اين معنا که جهان واقعي خارج از ذهن ما وجود دارد.
  • انسان و محیط پديده هاي واقعي و ملموس تلقي مي شوند که قابلیت پیش بینی دارند.
  • تولید برنامه های شهری فرایندی خطی دارد که تحت الگوها يا قواعد منظمي عمل مي کند و
  • از طريق گردآوري داده ها مي توان به اين الگوه ها و قواعد دست يافت.
  • بر اساس داده های ریاضی می توان محیط مناسب کالبدی را خلق کرد.

نقد اساسی در برنامه های توسعه با توجه به مفهوم منظر شهری که به این پارادایم وارد است با این سوال جای بحث نمی گذارد: آیا مشاهدات و تجارب شهری میان مردم و متخصصین از یک واقعیت کاملا مشترک نشات می گیرد و جمع آوری داده های آماری از بستر شهری، در توسعه راهگشاست؟ (تصویر 1 و 2)

شهر مردم (تفهم) یا شهر متخصصین (تبیین)؟
تصویر 1: خوانش متخصصین از مولفه هایی که شهر را می سازند. (کلان: مرز-مرکز، میانی: قلمروهای اداری (منطقه و ناحیه) با مرزهای کالبدی، خُرد: نقاط عطف کالبدی)
شهر مردم (تفهم) یا شهر متخصصین (تبیین)؟
تصویر 2: خوانش شهروندان از مولفه هایی که شهر را می سازند. (کلان: مرز-مرکز، میانی: قلمروهای اجتماعی با مرزهای ادراکی و ساختارهای طبیعی، خُرد: نقاط عطف نمادین، عملکردی و کالبدی)

بازنمایی های فضا در فرایند تصمیم سازی، اجرا و نتایج برنامه ریزی های شهری در شکل دهی رفتارها و زندگی مردم و در نتیجه ادراک مردم از شهر سهیم اند. متاسفانه در برنامه های توسعه شهری به دلیل عدم حضور نهادهای مردمی در تصمیم گیری نقش مردم در جهت دهی به منظر شهری و بازنمایی های فضایی بسیار کم است.

به عبارتی عنصر جهت دهنده به ادراک مردم بیش از مردم و تعامل مردم با محیط، در بازنمایی قدرت صورت بندی می شود. البته قدرت در بازنمایی ها به مثابه راهبرد نیاز است، اما در حال حاضر با توجه به اقدامات دیدگاه حاکم، قدرت نقش جهت دهنده به زیست جهان شهروندان را ایفا می کند، به عبارتی ساختار یا سیستم تحمیلی تحت عنوان برنامه و طرح، کنش افراد را تحت تاثیر قرار می دهد و در فضاهای شهری بازنمایی شده و ادراک شهروندان را جهت دهی می کند. در واقع منظر شهری حاصل آگاهی سوژه (شهروند) نیست، بلکه در خدمت قدرت است. در نتیجه ساکن شهر سنتی به مثابه سوژه فعال کنار گذاشته شده و ساختارها در شهر به مثابه آبژه فعال، شهروند را تبدیل به سوژه منفعل می کنند.

اگر نقشه های شهری را بازنمایی دو بعدی فضا در نظر بگیریم، نقشه ها در حال تببین فضای شهری به صورت انتزاعی هستند که در این تبیین، تاویل هیچ جایگاهی ندارد و صرفا شهر به واسطه کالبد شناخته شده است که این گونه بازنمایی فضا جهت اقدام و مداخله منجر به استانداردسازی و کالبدگرایی مطلق می گردد.

پس اگر شهر را به مثابه بروز یک واقعیت اجتماعی تحت کالبد و فیزیکی با مشخصه های خود معرفی کنیم، نمی توان در نقشه های کارتوگرافی، واقعیت های اجتماعی مرتبط با فهم شهر را بازنمایی کرد. توجه به تاریخمندی تعامل شهر و انسان، اقدام عملی در شهر را مستلزم شناخت معنا می کند که معنا در متن و زمینه قرار دارد و برای فهم پدیده منظر شهری باید زمینه و زیست جهان آن را شناخت که شناخت زیست جهان مستلزم بازسازی تجربه زیسته سوژه در شهر است.

برچسب ها: اثبات گراییطرحها و برنامه‌های توسعه شهری
نوشته قبلی

منظر؛ مَجاز و استعاره

نوشته‌ی بعدی

این ‌‌همانیِ منظر تهران

مریم اسماعیل‌دخت

مریم اسماعیل‌دخت

دکترای تخصصی معماری منظر دانشگاه تهران

مطالب مرتبط - Related Post

قرائت منظر شهری

قرائت منظر شهری

یکشنبه 5 تیر 1401
با رخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

با زخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

چهارشنبه 1 تیر 1401

خارج بیولوژی و اکولوژی

تاثیرات صنعت نفت در شهرهای ایران

احیای تکنوکرات قنوات

بحران های سرزمینی از دیدگاه منظر

نوشته‌ی بعدی
این ‌‌همانیِ منظر تهران

این ‌‌همانیِ منظر تهران

شهر، عرصۀ آشکارگی و رخدادها

شهر، عرصۀ آشکارگی و رخدادها

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برگزیده

  • بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • مدرن چيست؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • رنگ های نمادین در هنر ایران

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0
  • سکه های هخامنشی

    0 اشتراک ها
    اشتراک گذاری 0 توئیت 0

مطالب برتر

  • در جریان
  • دیدگاه‌ها
  • آخرین
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

یکشنبه 2 اسفند 1388
مدرن چيست؟

مدرن چيست؟

دوشنبه 13 مهر 1388
عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

عوارض شهرداری چیست و انواع آن کدامند؟

دوشنبه 1 بهمن 1397
رنگ های نمادین در هنر ایران

رنگ های نمادین در هنر ایران

یکشنبه 11 خرداد 1399
نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

نقدی بر شیوه اجرای تبصره 3 ماده 9 قانون حدنگار

6
تقلید بدون ¬حجت در سیمای شهری

تقلید بدون ­حجت در سیمای شهری

2
گردشگری، سفری مقدس

گردشگری، سفری مقدس

2
بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

بررسی آرامگاه ها و آئین تدفین در زمان هخامنشی

2
احیای فرهنگی - هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

احیای فرهنگی هویتی بافت پیرامون حرم رضوی، چالش ها و راهکارها

سه‌شنبه 7 تیر 1401
قرائت منظر شهری

قرائت منظر شهری

یکشنبه 5 تیر 1401
با رخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

با زخم متروپل بر منظر شهری آبادان چه باید کرد؟

چهارشنبه 1 تیر 1401
نقش نهاد راهبری و پایش طرح‌های توسعه در مدیریت شهری

نقش نهاد در پایش طرح های توسعه شهری

دوشنبه 30 خرداد 1401

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

  • پژوهشکده نظر
  • باغ نظر
  • منظر
  • هنر و تمدن شرق
  • گردشگری و فرهنگ
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • هنر
    • باستان شناسی
    • مدرنیته و هنر مدرن
    • نقد هنر
    • نقوش و تزئینات
    • نگارگری
    • هنر باستان
    • هنر معاصر
  • منظر
    • منظر شهری
    • سازمان فضایی شهر
    • باغ
    • مبانی نظری منظر
    • منظر طبیعی
    • منظر و جامعه
    • منظر راه
  • معماری
    • مسکن
    • مبانی نظری معماری
    • معماری معاصر
    • معماران
  • شهر
    • برنامه ریزی و مدیریت شهر
    • مبانی شهر
    • نوسازی شهری
    • مرمت شهری
  • محیط
    • مدیریت آب
  • گردشگری
  • نظرگاه
  • تماس با ما

کپی رایت 1397-1400؛ کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشکده نظر است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم