برای عده‌ای، «خانۀ مادربزرگ» بوده‌است؛ خانه‌ای سراسر خاطره و کوچه‌هایی پر معنا! اکنون اما آن محله و کوچه‌هایش، در سایۀ فراموشی ما، زنگار گرفته و کهنه شده‌است. محله‌هایی که با وجود همۀ آن آدم‌ها و قصه‌هایشان، سنگینی وصله‌ای ناجور، با عنوان «بافت فرسوده» را به دوش می‌کشند. بافت فرسوده، اصطلاحی بی‌مسما برای توصیف محلات و مناطقی از شهر است که روزی دارای حیات شهری بوده‌اند اما اکنون به دلیل بی‌توجهی در گذر زمان، آسیب‌پذیر و کهنه شده‌اند. تجربه‌های گذشته نشان داده است که ساکنان این محلات، با این اصطلاح همدل نشده‌اند و رویکردهایی هم که منجر به طرح چنین عنوانی شده‌است، شکست خورده یا به سختی پیش‌رفته‌اند. در واقع، مشکل این رویکردها فقط مربوط به طرح این عنوان نیست؛ بلکه به فرآیند شناسایی و اقدام در برابر آن نیز مربوط می‌شود. تا سال ۱۳۹۶، شناسایی محدوده‌های بافت فرسوده، براساس معیارهای ناپایداری، نفوذناپذیری و ریزدانگی انجام می‌شد؛ تردیدی نیست که اتکای مطلق بر این معیارها، رویکردی سطحی و حتی خطرناک است؛ زیرا این معیارها مطلقاً کالبدی هستند و انبوه متغیرها و عوامل اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و … در آنها لحاظ نشده‌است. از سوی دیگر، در درستی همین معیارها نیاز توافقی وجود ندارد؛ زیرا خانه‌های کوچک یا کوچه‌های باریک، الزاماً نمی‌تواند به معنای

لویی آلتوسر، اندیشمند فرانسوی، بحثی دارد تحت این عنوان که برای خوانش متن، باید سکوت‌های آن را خواند، یعنی آنچه متن از آن نمی‌گوید. با واژۀ «بافت فرسوده» نیز باید چنین رفتار کرد، یعنی از آنچه این مفهوم پنهان می‌کند پرسش کنیم. بافت فرسوده چهار مقوله را پنهان می‌کند: نخست آنکه این بافت نیست که فرسوده است، بلکه این کژکارکردی اقتصادی و روند فقیرسازی و طرد اجتماعی است که حاصلش فرسودگی کالبدی است. دوم اینکه فرسودگی در بافت نیست بلکه فرایندی شهری است و در واقع اطلاق بافت‌فرسوده مانند نظریۀ فرهنگ فقر است که گریبان ساختار را از مسئولیت در فقر رها می‌کند و تقصیر را متوجه قربانیان آن یعنی فقرا می‌سازد، مقولۀ سوم تحمیل استانداردهای طبقۀ متوسط بر تهی‌دستان است که در واقع می‌خواهد الگوی زیست آپارتمانی طبقۀ متوسط را بر فقرای شهری مسلط کند در نهایت اصطلاح بافت فرسوده، الگویی از انباشت از طریق سلب مالکیت را در خود نهفته دارد؛ برچسب بافت فرسوده زده می‌شود تا با کاهش ارزش املاک، فرصت‌های سوداگری فراهم شود، فرصت‌هایی که به مدد سازوکارهای نوسازی از جمله تراکم تشویقی، بیشتر تقویت می‌شود. الگوی انباشت از طریق سلب مالکیت شیوه‌ای است در شهرهای سردستی که سرمایه به صورت مستمر تمایل دارد که فرایند